Στο διανοητικό ανήκουν οι κρίσεις, οι συγκαταθέσεις, οι επιθυμίες που οδηγούν στις πράξεις, οι αιτίες και οι αποφυγές των πράξεων. Ειδικά ανήκουν σ’ αυτό η νόηση των νοητών, οι αρετές, οι επιστήμες, οι θεωρίες των τεχνών, η ικανότητα της σκέψεως και της προαιρέσεως. Αυτό είναι εκείνο που με όνειρα καθορίζει το μέλλον μας και το οποίο οι Πυθαγόρειοι, αφού ακολούθησαν τους Εβραίους, λένε ότι αποτελεί την μόνη πραγματική τέχνη της μαντείας. Όργανο και του διανοητικού είναι η μεσαία κοιλότητα του εγκεφάλου και το ψυχικό πνεύμα που υπάρχει σ’ αυτήν.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 33. Περὶ τοῦ διανοητικοῦ.
Τοῦ δὲ διανοητικοῦ εἰσιν αἵ τε κρίσεις καὶ αἱ συγκαταθέσεις καὶ αἱ ὁρμαὶ αἱ πρὸς τὴν πρᾶξιν καὶ αἱ ἀφορμαὶ καὶ αἱ ἀποφυγαὶ τῆς πράξεως· ἰδικῶς δὲ αἵ τε νοήσεις τῶν νοητῶν καὶ αἱ ἀρεταὶ καὶ αἱ ἐπιστῆμαι καὶ τῶν τεχνῶν οἱ λόγοι καὶ τὸ βουλευτικὸν καὶ τὸ προαιρετικόν. Τούτου δέ ἐστι τὸ καὶ διὰ τῶν ὀνείρων θεσπίζον ἡμῖν τὸ μέλλον, ἥνπερ μόνην ἀληθῆ μαντείαν οἱ Πυθαγόρειοι λέγουσιν εἶναι, τοῖς ῾Εβραίοις ἀκολουθήσαντες. Ὄργανον δὲ καὶ τούτου ἡ μέση κοιλία τοῦ ἐγκεφάλου καὶ τὸ ψυχικὸν πνεῦμα τὸ ἐν αὐτῇ.
