γράφει η Άννα Μαργαρίτη
Στο νου του και την καρδιά του ανθρώπου, βρίσκονται όλοι οι θησαυροί της σοφίας και της γνώσεως, κρυμμένοι μέσα στο πνεύμα. "Έτσι θα γνωρίσουν όλοι καλά το μυστήριο του Πατέρα Θεού και του Χριστού στον οποίο βρίσκονται κρυμμένοι όλοι οι θησαυροί της σοφίας και της γνώσεως". Παύλος προς Κολοσσαείς κεφ. 2.3.Η επίγνωση του Θεού δια της αγάπης οδηγεί με βεβαιότητα στη γνώση και τη σοφία Του, γιατί μόνο Αυτός φανερώνει στον άνθρωπο που έγινε δεκτικός, τους κρυμμένους αυτούς θησαυρούς. Άρα όλοι οι θησαυροί είναι κρυμμένοι μέσα στις καρδιές μας και γίνονται φανεροί, ανάλογα την κάθαρση του καθενός, ανάλογα με την προσπάθεια που καταβάλλει ο κάθε ένας προς την κατεύθυνση των αρετών. Αυτοί είναι οι θησαυροί που είναι κρυμμένοι στον αγρό, τον οποίο αγρό θα μπορέσουμε να αποκτήσουμε μόνον όταν πουλήσουμε όλα τα υπάρχοντά μας. Μάξιμος Φιλοκαλία, τομ. β' σελ. 98, αριθμ.70-73.
Ο δρόμος για την γνώση είναι η "απάρνηση". Ο Άγιος Νείλος 442 μ.Χ., ο θαυμαστός αυτός μαθητής του Ιωάννου του Χρυσοστόμου, μας προτρέπει: "πήγαινε να πουλήσεις τα υπάρχοντά σου και πάρε το σταυρό και απαρνήσου τον εαυτό σου". Φιλοκαλία, τομ. Α' σελ. 221, αριθμ. 17. Ο μεγάλος εξαγνιστής, που χωρίς αυτόν κανένας δεν μπορεί να μπει στις υπερκόσμιες περιοχές, είναι η "απάρνηση". Χωρίς την απάρνηση δεν μπορεί να υπάρξει πνευματική ανάπτυξη. Όταν η ανθρώπινη ψυχή αποτραβιέται από τα πράγματα του κόσμου και προσπαθεί να διεισδύσει σε βαθύτερους ορίζοντες, τότε αρχίζει η αληθινή πνευματική ανάπτυξη. Ο πνευματικός άνθρωπος αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι όλη η φύση υπάρχει στην ψυχή, για να μπορέσει, δηλαδή, η ψυχή να συλλέξει απ' αυτήν την εμπειρία με απώτερο σκοπό, μέσω των εμπειριών αυτών, η ίδια η ψυχή να κατανοήσει την Θεία προέλευσή της και τον επικείμενο αιώνιο αποχωρισμό της από τη φύση.
Όταν η ανθρώπινη ψυχή αντιληφθεί και αναγνωρίσει ότι υπήρξε πάντοτε ένα προϊόν του πνεύματος και κατά συνέπεια η ψυχή είναι πνεύμα και αυτή και όχι ύλη και ακόμα ότι αυτή η σύζευξή της με την ύλη υπάρχει και μπορεί να υπάρξει μόνο παροδικά. Και ότι αυτό που μας διδάσκει ο Παύλος είναι η μόνη Αλήθεια, ότι δηλαδή όλη η γνώση και όλη η εμπειρία υπάρχουν στην ψυχή και όχι στη φύση. Η φύση προορισμό έχει να μας διδάξει, με την γλυκύτητα και την εναρμόνιση των πολλαπλών μερών της, την αιώνια Αλήθεια. Η φύση είναι απλώς ένα μέσο για την εξυπηρέτηση της εξέλιξης. Η φύση δίνει, από το δικό της δυναμικό (δυναμεις και ενέργεια), τις ποικίλες μορφές, μέσω των οποίων λειτουργεί η Θεία Δύναμη σε τούτο τον πλανήτη.
Αλλά, μας διδάσκει και ο Μακάριος της Αιγύπτου, που έζησε και δίδαξε τον ένατο μ.Χ αιώνα: "Όπως είναι μεγάλα κι απερίγραπτα τα αγαθά που μας υποσχέθηκε ο Θεός, έτσι χρειάζονται και πολλούς αγώνες και κόπους. Και αυτό είναι φανερό από τα εξής λόγια του Κυρίου: "Όποιος θέλει να με ακολουθήσει να απαρνηθεί τον εαυτό του". Οι περισσότεροι θέλουν να αποκτήσουν την ουράνια βασιλεία χωρίς να πάψουν να ζουν με τα δικά τους θελήματα. Όμως την ουράνια βασιλεία θα απολαύσουν μόνο εκείνοι που θα παραμείνουν μέχρι το τέλος, χωρίς πτώσεις, όσοι δηλαδή εγκατέλειψαν τις επιθυμίες τους, τις κοσμικές ασχολίες τους αυτή την ύπαρξή τους, όσοι αρνήθηκαν τις ομορφιές αυτού του κόσμου. Όσοι με μια λέξη, ξέχασαν το εγώ τους, το μικρό γήινο εαυτό τους. Ώστε με τη δική του βούληση ο κάθε ένας διώχνεται από τη βασιλεία, επειδή δεν αρνήθηκε τον εαυτό του ή εισέρχεται θριαμβευτικά στη βασιλεία με την απάρνηση του εαυτού. Δεν υπάρχει μέση οδός, δεν μπορεί να είναι κανείς και εδώ και εκεί, ή να ζει μεταξύ δυο φρονημάτων. Δεν μπορεί κανείς να υπηρετεί δυο κυρίους".
Ο τύπος εκείνου του "χριστιανού", που νομίζει ότι με λίγη νηστεία, με λίγη προσευχή, με λίγη ελεημοσύνη, κάποιο κερί και λιβάνι εξιλεώνεται και νιώθει ευχαριστημένος, ικανοποιημένος, κ.λ.π., βρίσκεται σε μεγάλη πλάνη. Γιατί όσο κρατάει για τον εαυτό του τα υπάρχοντά του, όσο επιθυμεί να γίνεται αυτό που θέλει, όσο προβάλει το εγώ του, βρίσκεται μπρος σε αδιαπέραστο τοίχο που εμποδίζει κάθε πρόσβαση σ' εκείνους τους νοητούς τόπους, όπου δεν υπάρχει οδύνη, δεν υπάρχει φθορά, δεν υπάρχει θάνατος, αλλά μόνο χαρά υπέρτατη και μακαριότητα. Kαι συνεχίζει ο 'Άγιος Μακάριος Φιλοκαλία, τόμ. Γ' σελ. 270, αριθμ. 54 επ."Ότι αγαπά κανείς σ' αυτό τον κόσμο, αυτό και βαραίνει τη διάνοιά του και αν αυτό είναι γήινο τον σέρνει προς τα κάτω, τον πιέζει και δεν του επιτρέπει να ανασηκωθεί".
Ο αγώνας ο πνευματικός απαιτεί όλη την αγάπη: "Εξ όλης της καρδίας, της ψυχής και της διανοίας και εξ όλης της δυνάμεως". Δεν υπάρχει περιθώριο κανένα για εξατομικευμένη αγάπη, κανενός ανθρώπου, κανενός πράγματος. Κάθε επιθυμία προς αυτή την κατεύθυνση είναι ένα πρόσθετο εμπόδιο, ένα δέσιμο, μια προσκόλληση που εμποδίζει την ελεύθερη δίοδο. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα πάψουμε να αγαπάμε τους ανθρώπους ή το καθετί που ο Θεός δημιούργησε".
Απλώς η αγάπη μας απευθύνεται προς όλους και προς όλα, αδιάφορα για τη μορφή και το όνομα του οποίου αγαπάμε. Θα μάθουμε να υμνούμε τη Δύναμη που διέπει τα πάντα και προνοεί για τα πάντα και συγχρόνως η ενέργειά μας να εκπέμπεται προς όλες τις κατευθύνσεις και να αγκαλιάζει τους πάντες και τα πάντα, όπως μας αγκαλιάζει ο Κύριος. Γνωρίζουμε πως όσο ζούμε τίποτα δεν μας ανήκει, τίποτα δεν μπορούμε να εξουσιάζουμε ως απόλυτοι κύριοι. Το κάθε τι ανήκει στο Δημιουργό του και ότι βρίσκεται στα χέρια μας θεωρούμε ότι ανήκει σε Εκείνον. Και ότι εμείς είμαστε απλοί διαχειριστές και όπως κάθε διαχειριστής θα δώσουμε λόγο για την διαχείρισή μας.
Aς μη νομίσει κανείς ότι η Θεϊκή προσταγή να απαρνηθούμε κάτι γήινο, να αρνηθούμε τον εαυτό μας, έχει την έννοια να πάψουμε να προσφέρουμε τον εαυτό μας σαν μέσο, για να δεχθεί μια καινούργια εμπειρία ή αντίθετα να δεχόμεθα εμείς τις πολυποίκιλες εμπειρίες που προσφέρει ο πλανήτης μας στα διάφορα επίπεδά του. Μετέχουμε στη ζωή, βιώνουμε όλες τις εμπειρίες ευχάριστες ή δυσάρεστες, γιατί μέσω αυτών των εμπειριών θα γνωρίσουμε τον εαυτό μας. Όμως αυτή η συμμετοχή σε καμία περίπτωση δεν είναι εμπαθής, και δεν απασχολεί το νου μας πέραν του χρόνου που είναι αναγκαίος για την πραγμάτωση του έργου ή της ασχολίας ή της απολαύσεως, αν θέλετε.
Ο νους θα είναι διαρκώς προσκολλημένος στον αγώνα, στην προσπάθεια. Οτιδήποτε και αν κάνουμε, οποιαδήποτε ασχολία και αν έχουμε, ο νους θα επανακάμπτει αμέσως στην εστία του και θα είναι χαρούμενος γι αυτό, όπως κάθε άνθρωπος που μετά το μόχθο της ημέρας επιστρέφει στο σπίτι του για να αναπαυθεί. Αυτό ακριβώς θέλει να πει η παραβολή των παρθένων (Μακάριος ενθ. ανωτέρω σελ 257, αριθμ.65.) που πήραν στην καρδιά τους το λάδι, δηλαδή τη χάρη του πνεύματος, και μπόρεσαν να συναντήσουν το Νυμφίο. Οι άλλες πέντε που έμειναν στα όρια της δικής τους φύσεως, γιατί δεν φρόντισαν να αποκτήσουν αυτό το λάδι, δηλαδή τη Θεία Χάρη, όσο ακόμη ήταν στη ζωή, κλείστηκαν έξω. Αν οι πέντε αισθήσεις της ψυχής, δεχθούν την ουράνια χάρη και τον αγιασμό του πνεύματος, τότε πράγματι θα ομοιάζουν με τις πέντε παρθένες, διαφορετικά θα ακολουθήσουν την τύχη των άλλων.
Όλα τα ορατά για να ευπρεπιστούν χρειάζονται μια εξωτερική επέμβαση. Έτσι και η ανθρώπινη φύση από μόνη της, χωρίς τη Θεία βοήθεια, δεν μπορεί να παρουσιάσει τίποτα το πνευματικό, το ιδιαίτερο. Η ανθρώπινη ψυχή είναι αδύνατο να αποδώσει από μόνη της καρπούς, αν ο πνευματικός γεωργός της ψυχής, ο Δημιουργικός Λόγος δεν την εμπλουτίσει και την καταστήσει ικανή να αποδώσει καρπούς και να λάμψει με το δικό της φως, είναι μάταιη, χωρίς αποτέλεσμα. Κάθε προσπάθειά μας χωρίς την προσφυγή σ΄αυτή τη Δύναμη που διέπει τον κόσμο, τον κατευθύνει τον προνοεί είναι μάταιη, αν η Δύναμη που αποκαλούμε Θεό δεν ρίξει το φως της να μας φωτίσει.
Όταν θα απαλλαγούμε οριστικά από κάθε δεσμό με την ύλη, όταν τη ζωή μας δεν θα τη ρυθμίζει το χθες ή το αύριο, χωρίς να επιδρούν οι κάθε είδους σχέσεις που έτυχε να συνάψουμε στο παρελθόν με ανθρώπους ή πράγματα, καλές ή κακές, όταν απαλλαγούμε απ' αυτό που λέμε καλά ή κακά παιδικά χρόνια, δύσκολη ή εύκολη ζωή, κι από οποιαδήποτε ανάμνηση καλή ή κακή, κι αφιερωθούμε στο τώρα, γιατί το τώρα είναι η ζωή, το τώρα μετράει. Τι σημασία έχει αν υπήρξες φτωχός ή πλούσιος, ωραίος ή άσχημος, δυνατός ή αδύνατος, ευτυχής ή δυστυχής, καλός ή κακός. Αυτό που μετράει είναι τι είσαι τώρα. Κάθε τι που συνέβη έχει πεθάνει και καθετί που θα συμβεί ίσως να μην έχει αξία για μας, όταν θα συμβεί.
Ας κρατήσουμε μόνο αυτό που μπορέσαμε να αποκομίσουμε από την πείρα δια των εμπειριών, σαν αποτέλεσμα όλων των δραστηριοτήτων μας και ας προσηλωθούμε σ' αυτό το αποτέλεσμα όπως προσηλώνεται ο λογιστής στο αποτέλεσμα του ισολογισμού. Και αυτούς τους καρπούς, αυτό το αποτέλεσμα ας το κρατήσουμε απρόσωπα, αχρονικά για να μας χρησιμεύσει στην εξέλιξή μας.
Όταν σημάνει η ώρα μας και κληθούμε, ας αποδεχθούμε την κλίση, που απευθύνεται σε κάτι που ήδη υπάρχει μέσα μας, που πηγάζει από τα βάθη της ψυχής μας, εκεί που ενοικεί ο Θεός, που ελκύει και προτρέπει ώστε να φτάσουμε σ' αυτό το βάθος και από αυτό να αντλήσουμε τη γνώση Του, ώστε να βρισκόμαστε συνεχόμενα στην πηγή της γνώσεως Του, που είναι ο Λόγος, που μας μιλάει και πράττει ως το μόνο πραγματικό και αυθεντικό. Όσοι όμως προσκολλούνται στο παρελθόν θα ζουν με το παρελθόν και δεν θα μπορούν να έχουν σχέση με το παρόν, το αιώνιο και δημιουργικό Τώρα, που είναι ή ίδια η Ζωή. Όσο είμαστε προσκολλημένοι σε απόψεις, κατεστημένο κοινωνικό-οικονομικό κ.λ.π. τόσο στερούμε την δυνατότητα στον εαυτό μας για πρόοδο που φέρνει απελευθέρωση.
Αλλά ούτε το μέλλον να μην μας απασχολεί σαν προσδιοριστικός παράγοντας του παρόντος, το αντίθετο - το παρόν και μόνο το παρόν θα είναι ο προσδιοριστικός παράγων του μέλλοντος. Ας αναχθούμε στο παρελθόν ή ας προσπαθήσουμε να βυθιστούμε στο μέλλον ερευνητικά, απρόσωπα, αχρονικά και ας προσπαθήσουμε να αντλήσουμε μόνο την εμπειρία από τα περασμένα.
"'Οταν ο θνητός αναμετρά το παρελθόν και βυθίζεται ερευνητικά στο μέλλον, πως να μην πάρει την τρανή απόφαση να στρέψει το βλέμμα του ψηλά και με την ατσαλένια θέληση να γίνει ζηλωτής των αρετών;"
"Όποιος θέλει να με ακολουθήσει να απαρνηθεί τον εαυτό του".
