γράφει η Άννα Μαργαρίτη
O άνθρωπος δεν είναι ένα απλό βιολογικό φαινόμενο, αλλά κυρίως ένα πνευματικό φαινόμενο.
Η ανθρώπινη ψυχή αποτελεί τη γέφυρα που ενώνει το Πνεύμα με την Ύλη, τις δυο όψεις του Θεού.
Ο καθημερινός άνθρωπος αγνοεί ότι είναι εξαρτημένος από την ύλη, αγνοεί ότι η ύλη διέπεται από το νόμο της φθοράς, αδυνατεί να αντιληφθεί την ουσία και το σκοπό της ύπαρξής του. Κυρίως όμως να κατανοήσει ποιος ο λόγος της υλικής και παράλληλα πνευματικής συγκατοίκησης, ποιος ο απώτερος σκοπός του του κάθε υπαρκτού υλικοπνευματικού όντος.
Eίναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς ότι πέρα από τον κόσμο που βιώνει στο υλικό επίπεδο, υφίσταται και υπάρχει ένας κόσμος πλουτισμένος με άφθαρτο κάλλος. Ότι πέρα από τα αγαθά της γης υπάρχουν στην πραγματικότητα άλλα απαστράπτοντα φωτεινά απεριορίστου κάλλους αγαθά που είναι δύσκολο να τα γνωρίσει και να κερδίσει ο άνθρωπος εφ’ όσον δεν αφυπνισθεί έγκαιρα.
Το φυσικό σώμα, ο φορέας της ψυχής, κάνει έντονα αισθητή την παρουσία του όταν κάτι δεν πηγαίνει καλά σ’ αυτό ή όταν ικανοποιείται με τη μια ή την άλλη επιθυμία του. Αυτό που κινεί το φυσικό σώμα, η δύναμη δηλαδή που ζωοποιεί, είναι ενέργεια που διοχετεύεται από την εμψυχούσα δύναμη (πνοή ζωής). Είναι αυτό που αποκαλούμε ζωώδη ψυχή, που υπάρχει και στα ορυκτά και στα φυτά, αλλά και στα ζώα και στον άνθρωπο.
Αυτό φυσικά η εμψυχούσα αυτή δηλαδή δύναμη, δεν έχει σχέση με την ανθρώπινη ψυχή. Η ψυχή του ανθρώπου είναι το αποτέλεσμα της ενώσεως του Πνεύματος με την ενεργοποιημένη ύλη. Αυτή η ένωση δημιουργεί ένα κέντρο που ονομάζουμε ψυχή. Αυτή η ύπαρξη της ψυχής, για την οποία τόσο λόγο κάνουμε σ΄αυτή την έρευνά μας, είναι γνωστό ότι δεν την αποδέχονται όλοι οι άνθρωποι.
Κυρίως γίνεται αποδεκτή η ύπαρξή της από άτομα εύπιστα, μη ανεπτυγμένα νοητικά που έχουν γαλουχηθεί με τις παραδόσεις και τα δόγματα. Γίνεται όμως αποδεκτή και από την ομάδα εκείνη που γνωρίζουν την ψυχή σαν ένα γεγονός από δικιά τους πνευματική εμπειρία, μα που είναι αδύνατο να αποδείξουν την ύπαρξη αυτή, ιδιαίτερα στον άνθρωπο που αποδέχεται μόνο εκείνο που ο νους του μπορεί να συλλάβει, να αναλύσει να δοκιμάσει.Παρατηρούμε έτσι ότι ο αδαής και ο σοφός συναντώνται σε κοινό έδαφος, όπως συμβαίνει πάντοτε με τα άκρα. Στο διάμεσο βρίσκονται όσοι δεν είναι ολότελα αδαείς, ούτε σοφοί. Είναι η μάζα των "μορφωμένων" ανθρώπων, που έχουν γνώση, αλλά όχι και κατανόηση και που έχουν ακόμα να μάθουν τη διαφορά μεταξύ αυτού που μπορεί να συλλάβει ο συγκεκριμένος εγκεφαλικός νους και εκείνου που μπορεί να συλλάβει ο αφηρημένος νους, δηλαδή η ψυχή.
Η ανθρώπινη ψυχή λοιπόν, έχει το απόλυτο μέρος της που είναι ο νους και το σχετικό μέρος που χωρίζεται στο θυμικό ή συναισθηματικό και το επιθυμητικό. Αυτό που θα μας απασχολήσει ιδιαίτερα εδώ είναι το συναισθηματικό μέρος της ψυχής. Αυτό το συναισθηματικό μέρος είναι για τους περισσότερους ανθρώπους ο φορέας της εμπειρίας. Ελάχιστοι είναι οι άνθρωποι που δεν σπαταλούν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους αποτυπώνοντας τις αντιδράσεις σ’ αυτό το σώμα.
Η απειρία των συναισθημάτων πλημμυρίζει και ταλαιπωρεί τον άνθρωπο ή αντίθετα τον εξυψώνει, ανάλογα με την ένταση το πάθος, την ευτέλεια ή την υψηλή ποιότητά τους: Σκληρότητα, εγωισμός, δειλία, φθόνος, ζήλια και τα παρόμοια. Aντίθετα, αγάπη, αισθητική αντίληψη, πνευματική συνείδηση, ηθική και καλλιτεχνική δύναμη δημιουργίας φωλιάζουν μέσα στο μέρος αυτό της ψυχής.
Η ανάλυση των συναισθημάτων αυτών δεν θα μας απασχολήσει εδώ, θα επαναλάβουμε μόνο ότι στα πλαίσια της εξελικτικής πορείας του κάθε ανθρώπου συμπεριλαμβάνεται και ο εξευγενισμός και η εξύψωση των συναισθημάτων του, καθώς και η εξαφάνισή των κατωτέρων συναισθημάτων του, καθώς και ο αντίστοιχος περιορισμός και η εξαφάνιση των κατώτερων συναισθημάτων.
Αυτό που θα μας απασχολήσει εδώ ιδιαίτερα είναι οι δυο πιο κοινές εκδηλώσεις της δραστηριότητας του συναισθηματικού ή συγκινησιακού σώματος του ανθρώπου, αυτές οι εκδηλώσεις είναι ο φόβος και η επιθυμία για ευτυχία. Κάθε άνθρωπος έχει γνωρίσει και γνωρίζει το φόβο στις ποικίλες μορφές της εμφανίσεώς του. Αρχίζοντας από τον ενστικτώδη φόβο του αγρίου, που βασίζεται στην άγνοια των νόμων και των δυνάμεων της φύσης, μέχρι τον τρόμο για το σκοτεινό και το άγνωστο, για να καταλήξουμε στο φόβο του εκμηδενισμού με το θάνατο. Ακολουθούν φυσικά οι φόβοι που βασανίζουν ιδιαίτερα σήμερα τον άνθρωπο, φόβος απώλειας της υγείας, των χρημάτων, ατυχήματος, βίαιας επίθεσης, ληστείας, κλοπής κ.λ.π.
Ο φόβος γενικά υποβιβάζει τον άνθρωπο σ’ ένα δειλό και τρομοκρατημένο άτομο που στέκει τρομαγμένο μπροστά στο ασύλληπτο των προβλημάτων της υπάρξεως και έχει τις ρίζες του στην ίδια την ύλη, γύρω από την οποία περιστρέφεται και είναι ασφαλώς ένα κατασκεύασμα του νου και το αποτέλεσμα της νοητικής δραστηριότητας. Ο φόβος βρίσκεται μέσα σ’ αυτό που αποκαλούμε κοσμικό κακό. Ο φόβος γενικά για τον καθημερινό μέσο άνθρωπο βασίζεται:
α) Στο φόβο του θανάτου που θεωρείται μεγάλη συμφορά, ως "το ύστατο των δεινών", γιατί επιφέρει την εγκατάλειψη των αγαθών που απολαμβάνει κανείς όσο ζει, ιδιαίτερα γι αυτούς που έχουν συλλέξει πλούσια υλικά αγαθά, τον αποχωρισμό από αγαπημένα πρόσωπα, τη στέρηση γενικά της ζωής. Βασίζεται επίσης στον τρόμο που προκαλεί το άγνωστο και απροσδιόριστο και στην λανθασμένη αντίληψη για κόλαση και παράδεισο. Πολλοί είναι εκείνοι επίσης που φοβούνται και τη διαδικασία της στιγμής του θανάτου. Φυσικά εμείς γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει θάνατος υπάρχει είσοδος σε μια άλλη διαφορετική, πληρέστερη ζωή. Ιδιαίτερα η στιγμή του θανάτου και του τρόμου που προηγείται για κάποια στιγμή, δεν είναι δυσάρεστη.
Η λυτρωτική επενέργεια στο θέμα αυτό του θανάτου της πίστεως, διότι η πίστη και η ελπίδα παύουν και αποχωρεί ο πιστός μόνο με την αγάπη για τις αιώνιες σκηνές, απελευθερωμένος από κάθε είδους φόβου σχετικά με το θάνατο, εκφράζεται από τον Απόστολο Παύλο όπου αναφέρεται ότι ακριβώς η θυσία του Ιησού έγινε για να απαλλάξει τους ανθρώπους από τη μεταθανάτια αγωνία. "και να απαλλάξει (να ελευθερώσει) εκείνους που για το φόβο του θανάτου σε όλη τους τη ζωή ήταν ένοχοι δουλείας". Προς Εβραίους Επιστολή 2 .15.
Άλλωστε η κάθοδος του Ιησού στον άδη και η εν συνεχεία Ανάστασή Του, αυτό ήθελε να καταδείξει, να καταδείξει δηλαδή την ανυπαρξία του θανάτου. Δεν θα ήταν παραδοξολογία να υποστηρίξει κανείς ότι υπάρχει μια πλήρης αντιστοιχία μεταξύ του φόβου και του θανάτου και της πίστεως του ανθρώπου, με δεδομένο σχεδόν ότι η μεταθανάτια αγωνία δείχνει φανερά την έλλειψη πίστεως.
β) Στο φόβο για το μέλλον που αναφέρεται στις ενστικτώδεις ψυχολογικές συνήθειες της σκέψεως, που έχουν τις ρίζες τους βαθιά στη ζωώδη φύση και στο ένστικτο της αυτοσυντηρήσεως. Παλαιοί φόβοι, αναμνήσεις δυσάρεστες, εφιαλτικές δυστυχίες, ανεβαίνουν συχνά στην επιφάνεια από το υποσυνείδητο και προκαλούν κατάσταση φόβου και αγωνίας, που καμιά λογική σκέψη δεν μπορεί να είναι σε θέση να καθησυχάσει.Τα μέσα ενημερώσεως και επικοινωνίας θέτουν ακόμα και τον πιο ασήμαντο άνθρωπο σε σύνδεση με τραγωδίες, βάσανα και πόνους του συνανθρώπου του και δημιουργούν έτσι φόβο για το μέλλον. Οι έγνοιες και το άγχος είναι η γήινη μοίρα του κάθε ανθρώπου και δεν μπορούν, ούτε πρόκειται να αντισταθμιστούν ή να κατανικηθούν από κανένα άλλο παράγοντα διαφορετικό από την ίδια την ανθρώπινη ψυχή.
Ο φόβος για το μέλλον μπορεί να είναι ακόμα προϊόν μιας στιγμιαίας προγνώσεως για το μέλλον ή μιας επιδράσεως από το περιβάλλον, γιατί είναι απολύτως δυνατό για έναν άνθρωπο να επηρεάζεται από τους φόβους των άλλων, ενώ ο ίδιος δεν έχει κανένα λόγο για να φοβάται.
γ) Στο φόβο του φυσικού πόνου και τους συνακόλουθους φόβους της ανημποριάς των γηρατειών, της πιθανολογούμενης ή μη αρρώστιας κ. λ. π. που λειτουργούν σαν αιτία σοβαρών ανησυχιών για πολλούς ανθρώπους, αν και ελάχιστοι το παραδέχονται. Κακά και στεναχώριες που δεν φαίνονται να έχουν ζωτική σημασία ασκούν αγωνιώδη επίδραση και κάνουν δυστυχείς πολλούς ανθρώπους, και τέλος
δ)Στο φόβο της αποτυχίας που επηρεάζει πολλούς ανθρώπους και προς διάφορες κατευθύνσεις. Ο φόβος ότι μπορεί να μην επιτύχει στη ζωή, να μην κερδίσει την αγάπη των προσώπων που τον ενδιαφέρουν, το θαυμασμό, τον έπαινο αυτών που αγαπά, ο φόβος της περιφρόνησης κ.λ.π. είναι όψεις που χρωματίζουν τη ζωή πολλών ανθρώπων.
Αυτοί οι φόβοι που αναφέραμε ενδεικτικά θα καθηλώνουν το πεπρωμένου του ανθρώπου και θα χαρακτηρίζουν τη ζωή του μέχρις ότου έρθει ο καιρός που ο ίδιος ο άνθρωπος θα αφυπνιστεί και κατανοήσει την αθάνατη κληρονομιά του, θα εδραιώσει την πίστη του και θα αποκτήσει την ελευθερία του, ακολουθώντας αυτό το πεπρωμένο που ο ίδιος έχει επιλέξει, το πεπρωμένο της βάσιμης ελπίδας που οδηγεί στη σκέψη ότι αυτό που συνέβη ή αυτό που θα συμβεί, ήταν αναγκαίο να συμβεί, ήταν απλώς η περιπέτεια του ταξιδιού, που έχει πάντοτε αίσιο τέλος.
Στην περίπτωση των ανεπτυγμένων όντων μετά το θάνατο υπάρχει διατήρηση της συνέχειας (του ειρμού) της συνειδήσεως. Ο άνθρωπος στην περίπτωση αυτή, στη μεταθανάτια κατάσταση ξέρει ότι ο εαυτός του είναι όπως πριν, παρά το γεγονός ότι δεν έχει πια αισθήσεις για να έρχεται σε επαφή με το φυσικό πεδίο. Διατηρεί την επίγνωση των καταστάσεών του αισθήματος και των σκέψεων των προσώπων που αγαπά, μολονότι, δεν μπορεί να έχει επαφή με το σώμα.Η αλληλεπίδραση μπορεί να είναι στενότερη τώρα, γιατί ο άνθρωπος έχει απελευθερωθεί από το εμπόδιο του φυσικού σώματος. Πάντως δυο πράγματα αντιστρατεύονται σ’ αυτή την αλληλεπίδραση.
α) Η θλίψη και η βίαιη συγκινησιακή αναστάτωση αυτών που αφήνουμε πίσω μας και
β) Η άγνοια και η αμηχανία του ίδιου του ανθρώπου καθώς στέκει αντιμέτωπος με τις καινούργιες συνθήκες.
Όταν οι άνθρωποι πάψουν να φοβούνται το θάνατο και εδραιώσουν μια κατανόηση για την μετά θάνατο ζωή, που να μην βασίζεται σε παραισθήσεις και υστερίες, τότε θα φτάσουμε στον ορθό έλεγχο της λειτουργίας του θανάτου.
Σήμερα μερικοί μπορούν να οραματιστούν μια εποχή που αντί για δάκρυα και φόβο θα αναγνωρίσουμε το αναπόφευκτο του θανάτου και της μεταθανάτιας ζωής, έτσι ώστε αυτός καθ’ εαυτός ο θάνατος να χαρακτηρίζεται μια φυσιολογική κατάσταση και σε καμιά περίπτωση σαν συμφορά.
Σήμερα υπάρχουν συσσωρευμένες μαρτυρίες για την μεταθανάτια κατάσταση, υπάρχει ακόμη σαν ένδειξη η εσωτερική διαβεβαίωση της καρδιάς, αλλά και σαν ιδέα βρίσκεται στη διάνοια όλων των ανθρώπων. Στο εγγύς μέλλον η ένδειξη θα παραχωρήσει τη θέση της στην απόδειξη. Εν τω μεταξύ ας καλλιεργήσουμε μια καινούργια στάση για το θάνατο. Ας πάψουμε να νομίζουμε ότι ο θάνατος είναι το ύστατο των δεινών κι ας πιστέψουμε επιτέλους ότι και οι ζωντανοί και οι πεθαμένοι αποτελούν μια συνάρτηση μια διαδικασία του κοσμικού γίγνεσθαι και τίποτα από ότι υπήρξε δεν παύει να υπάρχει πραγματικά.
Στη ζωή και στο θάνατο, στη γη και στον ουρανό ποτέ δεν θα είμαστε μόνοι. Θα έχουμε πάντα την συντροφιά των όντων και των πραγμάτων που έχουν μερίδιο στη ζωή και στο θάνατο μας, όπως εμείς έχουμε μερίδιο στο δικό τους θάνατο και στη δική τους ζωή. Όπως εμείς συμμετέχουμε σ’ αυτά πνευματικά και βιολογικά, έτσι και εκείνα συμμετέχουν σε μας και όπως εμείς τα αναζητούμε, έτσι και εκείνα μας αναζητούν. Όταν περάσουμε από τη ζωή προς το θάνατο, να προσέξουμε να μην κουβαλάμε μαζί μας επιθυμίες για γήινα πράγματα, να μην έχουμε καμιά εξάρτηση από τίποτα το υλικό, γιατί τότε η γη σαν μαγνήτης θα μας τραβήξει ξανά κοντά της μέχρι την τελική απελευθέρωσή μας, που θα την επιτύχουμε μόνο με την δική μας ελεύθερη βούληση. Kι αυτό που θα μας απελευθερώσει, είναι η Αλήθεια, όμως η μεγάλη γνώση είναι η Αγάπη, ο απελευθερωτικός μοχλός. Πάντα η Αγάπη τείνει προς το Θεό, γιατί η Αγάπη είναι ο Θεός.
"Γνώσεσθε την Αλήθεια και θα ελευθερωθείτε".
