Πραγματοποιήθηκε σήμερα το πρωί, σύμφωνα με το Τυπικό του Αγίου Όρους, η αλλαγή της Ιεράς Επιστασίας.
Ο νέος Πρωτεπιστάτης, ο Χιλιανδαρινός Ιερομόναχος Στέφανος, θα πλαισιώνεται από τους Επιστάτες Γέροντα Παύλο Ιερομόναχο Ξηροποταμινό, Γέροντα Νικόδημο Μοναχό Αγιοπαυλίτη και Γέροντα Παΐσιο Ιερομόναχο Γρηγοριάτη.
Παρόντες στην ανάληψη των καθηκόντων της νέας Ιεράς Επιστασίας ήταν ο Πολιτικός Διοικητής του Αγίου Όρους Αρίστος Κασμίρογλου, ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας, ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης και Πρόεδρος Αγιορειτικής Εστίας Γιάννης Μπουτάρης, με συνεργάτες του, ο Διοικητής Αστυνομίας Χαλκιδικής, εκπρόσωποι των Αστυνομικών και Λιμενικών Αρχών του Όρους και άλλοι επίσημοι. Εντύπωση προκάλεσε και το πλήθος των προσκυνητών που κατέκλυσε τον Ιερό Ναό του Πρωτάτου και τον προαύλιο χώρο.
*** *** ***
Ο Γεράσιμος Σμυρνάκης στο βιβλίο του ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ (1903), περιγράφει το τελετουργικό της αλλαγής της Ιεράς Επιστασίας:
Η παρά τη ιερά Κοινότητι υφισταμένη ως εκτελεστική αρχή και καλουμένη ιερά Επιστασία συνίσταται εκ τεσσάρων μελών, εκλεγομένων εκάστη πρώτη Ιουνίου, καθ’ ην εγκαθίστανται δια τελετής, κατερχομένων εν τω Ναώ του Πρωτάτου εκ της αιθούσης των συνεδριών της ιεράς Κοινότητος απάντων των αντιπροσώπων μετά των παλαιών και νέων Επιστατών εν μέσω χαρμοσύνων κωδωνοκρουσιών. Πάραυτα δ’ άμα τη εν τω Ναώ εισόδω αυτών οι μεν αντιπρόσωποι καταλαμβάνουσι τας εκατέρωθεν των χορών ιεραρχικάς θέσεις αυτών, οι δε παλαιοί Επιστάται μετά των νέων ων προπορεύονται άρχονται ασπαζόμενοι τας αγίας εικόνας, ενώ οι ψάλται ψάλλουσι τον Θεομητορικόν ύμνον «Άξιόν εστιν».
Είτα ο αντιπρόσωπος της Λαύρας, συμπαρισταμένων εκατέρωθεν αυτού των τριών αντιπροσώπων της του Βατοπεδίου, της Ιβήρων και της του Χιλιανδαρίου Μονής προσφωνεί την νέαν Επιστασίαν, ισταμένην εν τω καλουμένω σωλέα του Ναού, συνιστών αυτοίς την ανελλιπή εκπλήρωσιν των υψηλών εφορευτικών καθηκόντων αυτών και εγχειρίζει την ράβδον ως σύμβολον ισχύος και εξουσίας ως και τα 4 τμήματα της Κοινής σφραγίδος, ων έκαστος των ειρημένων 4 αντιπροσώπων φέρει εν. Η ράβδος δ’ αύτη ως σκήπτρον θεωρουμένη φέρει επί της αργυράς λαβής γεγραμένα τα ονόματα των ιερών Μονών ανά πεντάδας, ήτοι κατ’ Επιστασίας μετά της επιγραφής «ιεράς Επιστασίας των είκοσιν ευαγών Μοναστηρίων του αγίου Όρους Άθω 1856».
Ομοίως και ο Πρωτεπιστάτης ευρισκόμενος εν τω κέντρω του Ναού, ή τω σωλέα επιφωνεί είτα, συμπαρισταμένων και των τριών συνεπιστατών, ευχαριστών και υπισχνούμενος την ακριβή εκτέλεσιν των ανατεθέντων αυτώ τε και τοις λοιποίς συναδέλφοις καθηκόντων. Μετά δε το πέρας της τελετής ταύτης ανέρχονται εις την αίθουσαν των συνεδριών οι νέοι Επιστάται και ενώπιον της ιεράς Κοινότητος ποιήσαντες τρεις μετανοίας σταυροειδώς αναλαμβάνουσι τα καθήκοντα αυτών.
Η τοιαύτη ως οίόν τε μεγαλοπρεπής τελετή ήρξατο από του έτους 1887 κατά την εγκαθίδρυσιν της Ιβηριτικής Επιστασίας, καθ’ ην παρέστη τη 1η Ιουνίου 1887 και ο χάριν επισκέψεως το πρώτον αφικόμενος εις άγιον Όρος πρωην Κωνσταντινουπόλεως Ιωακείμ Γ΄. Πρότερον δ’ εγκαθιδρύετο η Επιστασία άνευ επιδείξεως, κατερχομένων των νέων Επισττών μετά της Κοινότητος εν τω κατ’ άρκτον Νάρθηκι, ένθα παρεδίδοντο αυτή τα τε τμήματα της Κοινής σφραγίδος και η ράβδος, προσεφωνείτο δε ο Πρωτεπιστάτης άνευ άλλης τινός διατυπώσεως.
Αι μέλλουσαι εκ των ιερών Μονών ν’ αποστείλωσι παρά τη ιερά Κοινότητι Επιστάτας, ειδοποιούνται δια προσκλητηρίου γράμματος αυτής αρχομένου ή μεσούντος μηνός Μαΐου, αίτινες εφοδιάζουσι τόσον τους πρώτην φοράν αποστελλουμένους Επιστάτας όσον και τους προϋπηρετήσαντας δια συστατηρίων γραμμάτων αυτών. Πάσης δε Μονής η περίοδος επανέρχεται κατά πενταετίαν.
Οι Πρωτεπιστάται λαμβάνονται πάντοτε εκ των πέντε ιερών Μονών Λαύρας, Βατοπεδίου, Ιβήρων, Χιλιανδαρίου και Διοινυσίου∙ διό και αι Επιστασίαι είναι πέντε. Και η μεν καλουμένη Λαυριωτική, ήτις ήρξατο εκ περιτροπής τη 1η Ιουνίου 1900, συμπληρούται εκ των Επιστατών των ιερών Μονών Δοχειαρίου, Ξενοφώντος και Εσφιγμένου, η δε Βατοπεδινή εκ των ιερών Μονών Κουτλουμουσίου, Καρακάλλου και Σταυρονικήτα, η δε Ιβηρική εκ των ιερών Μονών Παντοκράτορος, Φιλοθέου και Σίμωνος Πέτρας, η δε Χιλιανδαρινή εκ των ιερών Μονών Ξηροποτάμου, αγίου Παύλου και Γρηγορίου, η δε του Διονυσίου εκ των ιερών Μονών Ζωγράφου, Ρωσσικού και Κωνσταμονίτου…
*** *** ***
Παραθέτω και μία περιγραφή της τελετής αναλήψεως καθηκόντων νέας Επιστασίας, από τον Καθηγητή Γρηγόρη Θ. Στάθη, όπως δημοσιεύεται στο βιβλίο «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ», του Ι.Μ. Χατζηφώτη (1999):
«Την Τρίτη, 1 Ιουνίου με το παλαιό, έγινε η εγκατάσταση της νέας Ιεράς Επιστασίας. Κοντά στις 9 η ώρα σήμαναν οι καμπάνες και άρχισαν να κατεβαίνουν τις σκάλες της Ιεράς Κοινότητας, ο Πρωτεπιστάτης Βατοπεδηνός Γεράσιμος, ο νέος Πρωτεπιστάτης Ιβηρίτης Καλλίνικος, ο Προηγούμενος Λαυριώτης Κωνσταντίνος, οι πρώην και οι νέοι Επιστάτες και οι άλλοι Αντιπρόσωποι των Ιερών Μονών. Οι δύο σεϊμένηδες ήταν ντυμένοι εύζωνοι. Οι ιεροσπουδαστές της Αθωνιάδας Σχολής ήταν παρατεταγμένοι στον πλαϊνό εξωνάρθηκα του Πρωτάτου. Ο Γραμματεύς της Διοικήσεως, ο Διοικητής της Χωροφυλακής, ένας Τελώνης και πολλοί άλλοι καλόγεροι και κοσμικοί ακολούθησαν και μπήκαν στον ιερό ναό του Πρωτάτου. Στο μέσο του ναού στήθηκε ένα στρογγυλό τραπεζάκι σκεπασμένο με τραπεζομάντηλο, κι επάνω τοποθέτησαν ένα κουτί που είχε μέσα τα διάσημα και τέσσερα σακκουλάκια δερμάτινα με τα τέσσερα τμήματα της σφραγίδας της Ιεράς Επιστασίας. Πριν να γίνει «Ευλογητός», η αποχωρούσα Επιστασία έβαλε μετάνοιες προς την Ωραία Πύλη και τους δυό Χορούς και κάθισαν ο καθένας στη θέση του.
Ο Γέρων Κωνσταντίνος Λαυριώτης και ο νέος Πρωτεπιστάτης κάθονταν αριστερά στα στασίδια, μπροστά από την εικόνα του «Άξιον εστιν». Άρχισε η τελετή με το Ευλογητός ο Θεός και τα τροπάρια Του λίθου σφραγισθέντος – Τους του Άθω πατέρας – Τους ουρανώσαντας – Τη υπερμάχω στρατηγώ, απ’ τον χορό των Αθωνιατών. Μετά, εκτενής στην οποία μνημονεύτηκαν τα ονόματα των νέων Επιστατών. Κατόπιν η νέα Επιστασία πήρε θέσεις μπροστά απ’ το στρογγυλό τραπέζι προς το Ιερόν Βήμα και η αποχωρούσα αντικρυστά.
Ο Λαυριώτης Κωνσταντίνος, ο οποίος κατ’ έθος εγκαθιστά τη νέα Επιστασία, έβγαλε και διάβασε ένα παραινετικό λογίδριο, και ενεχείρησε την ράβδο στον νέο Πρωτεπιστάτη, καθώς και τα διακριτικά διάσημα, ένα Εγκόλπιον και έναν Σταυρόν. Μετά, ο Πρωτεπιστάτης διάβασε κι αυτός τον ενθρονιστήριό του, κι ο ιερεύς κατέκλεισε με το Δι’ ευχών των αγίων πατέρων ημών. Η πομπή ξεκίνησε, βγαίνοντας απ’ την κεντρική πύλη, προς την Ιερά Κοινότητα, το Συνοδικό, όπου έγινε το καθιερωμένο κέρασμα και ανταλλάχτηκαν ευχές. Αρκετοί φωτογραφήθηκαν με τον άγιο Πρώτο, εις ανάμνησιν… Ύστερα αποχώρησαν όλοι, και η νέα Επιστασία θα έκανε με τους Αντιπροσώπους την πρώτη Σύναξη, για να κανονίσουν τα διάφορα διακονήματα».
Πηγή: agioritikesmnimes.blogspot.de
