γράφει η Άννα Μαργαρίτη
Μέσω των εσωτερικών εμπειριών μπορούμε να προσεγγίσουμε το Θείο, και η εντεύθεν επαφή με τις Θείες δυνάμεις μπορεί να γίνει μέσω των εσωτερικών εμπειριών.
Στην περίπτωση αυτή η Θεϊκή δύναμη, είτε αυτή είναι αγάπη, είτε ταπεινότητα, είτε αρμονία κ.λ.π. διοχετεύεται στην ανθρώπινη ύπαρξη και με τη βίωση της χαράζεται ανεξίτηλα στην ψυχή του ανθρώπου και τον ακολουθεί στην αιωνιότητα. Υπάρχει όμως και μια άλλη εσωτερική εμπειρία, διαφορετική. Δια της εμπειρίας αυτής δίδεται είτε κάποιο μήνυμα, είτε κάποια βοήθεια πνευματική, είτε απλώς μια ενίσχυση των προσπαθειών σ’ εκείνους που ξεκινούν τον πνευματικό δρόμο. Πρόκειται δηλαδή για μια εμπειρία που κυρίως αφορά τους αρχάριους.
Αναφερόμαστε κυρίως στα λεγόμενα οράματα ή οράσεις. Οράματα βεβαίως βλέπουν οι ασκητές-μοναχοί, αλλά όχι μόνο αυτοί. Πρόσωπα που ζουν και κινούνται στο δικό μας κόσμο, του θορύβου, έβλεπαν και βλέπουν τέτοια οράματα, μπορεί δε κανείς να πει ότι στην εποχή μας δεν είναι τόσο σπάνιοι οι άνθρωποι που γίνονται δέκτες τέτοιων οραμάτων. Ίσως να μην είναι μακριά η εποχή που άνθρωποι σαν τον Ε. Σβέντενμποργκ 1688 -1722 θα πληθύνουν δηλαδή πολλοί άνθρωποι θα μπορούν να ζουν συνειδησιακά δε δύο ή περισσότερους κόσμους.
Ο ψυχολόγος Ε. Μάζλοου βλ. D. Chopra, κβαντική θεραπεία σελ. 202 αναφέρει ότι: Τα λίγα που είχα διαβάσει για τις εσωτερικές εμπειρίες συνδέονταν με την πίστη και με οράματα του υπερφυσικού.
Οι περισσότεροι επιστήμονες πλησίασαν αυτές τις εμπειρίες με δυσπιστία και τις θεώρησαν κουταμάρες, σίγουρα παθολογικές. Αλλά οι άνθρωποι που μιλούσαν γι αυτές τις εμπειρίες δεν ήταν τέτοιοι άνθρωποι, ήταν όλοι φυσιολογικοί, ήταν οι υγιέστεροι. Επειδή είχε εντοπίσει αυτές τις εμπειρίες σε λιγότερο από 1% του πληθυσμού, ο Μάζλοου τις θεώρησε τυχαίες στιγμές εύνοιας. Πιστεύω ότι ήταν ματιές μέσα σε ένα πεδίο που υποστηρίζει τη ζωή του καθενός, αλλά το οποίο παρέμεινε ασύλληπτο.
Και ας μη πάμε μακριά, ο Π. Ντέιβις στο βιβλίο του Θεός και Μοντέρνα Φυσική σελ. 202, γράφει:
"Η θεωρία των πολλών κόσμων, που διατυπώθηκε το 1957 και υποστηρίχθηκε έκτοτε από πολλούς, δέχεται, ότι όλοι οι δυνατοί εναλλακτικοί κόσμοι είναι εξίσου πραγματικοί και υπάρχουν πράγματι ο ένας παράλληλα στον άλλο. Όμως οι κάτοικοι του ενός κόσμου αντιλαμβάνονται μόνο το δικό τους κλάδο του σύμπαντος". To όραμα ξεφεύγει από τους λογικούς προσδιορισμούς, χρειάζεται μόνο αποδοχή και παρατήρηση υπό την έννοια της δυνατότητας κατανόησης του όλου θέματος και ιδιαίτερα των συμβόλων.
Κάθε απόπειρα ερμηνείας και επεξήγηση μέσω λογικών συλλογισμών είναι ακατανόητη, αφού πρόκειται για φαινόμενα έξω από τα λογικά όρια. Δεν μπορεί κανείς να τα "δει" σαν επιστημονικό αντικείμενο και επομένως δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο επιστημονικής έρευνας, υπό την καθιερωμένη έννοια της λέξης. Στο όραμα οφείλει να διεισδύσει κανείς διαισθητικά. Αν αρχίσει να σκέπτεται το όραμα, χάνεται, δεν υπάρχει πια. Τα οράματα τα κατανοούμε χωρίς τη λογική, χωρίς δισταγμό, όχι συνειδητά, γιατί τα οράματα βρίσκονται πέρα από το βεληνεκές του εγκεφαλικού νου.
Στην προκειμένη περίπτωση θα αναφερθούμε στα οράματα των Αγίων, μόνο και μόνο για να δεχθούμε και εμείς και οι άλλοι τις συμβουλές τους, συμβουλές που δόθηκαν για τους μοναχούς, που όμως προσιδιάζουν και για τους κοσμικούς, αφού ο κοσμικός, δεν έχει άλλη πηγή για να προστρέξει παρά μόνο σ’ εκείνη των αγίων. Και η προσφυγή αυτή, είναι απολύτως αναγκαία. Τι εννοούμε όμως όταν λέμε όραμα ή όραση; Ανάγκη να το προσδιορίσουμε όσο αυτό είναι δυνατό να προσδιοριστεί το απροσδιόριστο, το εκτός χώρου και χρόνου φαινόμενο. Όραμα λοιπόν στη γενική του έννοια είναι μια εικόνα, ένα σύμβολο, μια αλληγορία, μια αποτύπωση ή ανατύπωση του νου, που "βλέπει" κανείς ή ακούει, όχι με μάτια ή τα αυτιά, δηλαδή με τις αισθήσεις του, αλλά με τις δυνάμεις της ψυχής του, με την αίσθηση της ψυχής του.
Οι εμπειρίες που συνδέονται με τα οράματα αυτά είναι ευχάριστες και το σύνολό τους, καλύπτουν θέματα πνευματικού περιεχομένου, με υπερφυσική δομή. Στις εμπειρίες του είδους αυτού μπορεί κανείς να δει χρώματα σε ποικίλες αρμονικές παραθέσεις εναλλασσόμενα, χωρίς να απορροφά το ένα το άλλο και στο εσωτερικό τους, τη θεότητα να εκπέμπει ένα λευκό φως, ή μπορεί να δει το σύμπαν γεμάτο φως που εκπέμπεται από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, τον ουρανό διακοσμημένο. Άλλοτε μπορεί να ακούσει κανείς ήχους μουσικής η το βόμβο του σύμπαντος.
Ζώντας τέτοιες εμπειρίες και βλέποντας τέτοια οράματα αισθάνεται κανείς διαδοχικά δέος απερίγραπτη χαρά, γαλήνη, ειρήνη και μακαριότητα, πότε όμως φόβο. Είναι ευνόητο ότι η απόπειρα περιγραφής των οραμάτων είναι ενδεικτική, γιατί η ποικιλία τους είναι απεριόριστη, δηλαδή όσοι και οι οραματιστές. Αν προσφύγουμε στην Παλαιά Διαθήκη αλλά και στις αφηγήσεις των Αποστόλων μπορούμε να πάρουμε μια ιδέα περί της ποικιλίας των οραμάτων. Ο Ιωάννης της Πάτμου μαρτυρεί γι αυτά και η μαρτυρία του στηρίζεται σε οράματα σύμβολα και εικόνες. Αποκάλυψη κεφ. Β’.
Η εκκλησιαστική Πατερική παράδοση με προέχοντες τους Ησύχιο, Νείλο, Διάδοχο, Πέτρο Δαμασκηνό, Μακάριο τον εξ’ Αιγύπτου, Συμεών το Νέο Θεολόγο, Γρηγόριο Σιναΐτη Γρηγόριο Παλαμά και άλλους, δέχεται ότι σε κάθε ασκητή αρχάριο μπορεί να εμφανισθούν μορφές, εικόνες, άγγελοι φωτός... κ.λ.π. όμως όλοι συνιστούν αδιακρίτως να μην αποδέχονται σαν μοναχοί αυτά τα πράγματα και ποτέ να μη τα επιδιώκουν. Αν δε εμφανιστούν, να προσπαθήσουν να μην ασχολούνται, να μην τα καλλιεργούν και με τη σύντομη προσευχή και την "ευχή" αυτά θα ατονίσουν.
"Πρόσεχε να μην δεχθείς ποτέ σου ότι πράγμα και αν δεις αισθητόν ή νοητόν και μήτε να φαντάζεσαι με το νου σου και να τυπώνεις σχήμα, ή μορφήν ή εικόνα.. και να σου φαίνεται πως βλέπεις παρόμοιο, γιατί και αυτός ο νους έχει φυσικά από μόνος του το φανταστικόν και φαντάζεσαι εκείνα που επιθυμεί και προξενεί μεγάλην βλάβην εις εκείνους που δεν προσέχουν καλά. Για τούτο μην πιστεύεις εύκολα σε κάθε πράγμα, κι ας είναι και καλόν και να το δέχεσαι πριν το εξετάσεις και ερωτήσεις τους έμπειρους δια να μην βλαφτείς.
Πλην δεν ερωτά περί τούτου κάθε έναν που θα εύρη αλλά μόνον ενάρετον άνθρωπο και πνευματικόν έμπειρον όπου και να είναι εις τα τοιαύτα έμπειρος. Και δεν είναι ολίγον βέβαια να επιτύχει κανείς τέτοιον άνθρωπον, διακριτικόν και οδηγόν πνευματικόν. Και σημάδι πως δεν πλανάται δεν είναι άλλο, πάρεξ ανίσως και ότι λέγει και ότι κάνει και ότι φρονεί έχει μαρτυρίαν από τη Θείαν Γραφήν". Γρηγόριος Σιναΐτης. Φιλοκαλία Ε’ 99-100.
"Και καθώς εκείνος όπου είναι μέσα στην σκοτεινήν φυλακήν αν ίσως κατά τύχην ανοιχθεί καμιά τρύπα και έξαφνα ίδη ολίγον φως του ουρανού, όπου ποτέ του δεν τον είδε έρχεται εις έκστασιν, τοιουτοτρόπως και η ψυχή εκείνη που προκόπτει ολίγον κατ' ολίγον εις το νοητό αρχίζει να βλέπει το νοητόν φως. Έτσι στοχάσου πως γίνεται και με τον άνθρωπον όπου ευγήκεν από τας ανάγκας του σώματος και έγινεν όλος έξω από τον κόσμο και έξω από τα φαινόμενα πράγματα και υπέθεσε με τον νου σου, ότι όλος ετούτος ο κόσμος είναι μια σκοτεινότατη φυλακή και ότι έξω απ’ αυτόν υπάρχει εκείνο το φως όπου είναι ανώτερον από κάθε φως και ανεκλάλητον και απρόσιτον. Και ότι εκείνα που είναι σ’ εκείνο το φως είναι αόρατα, αγνώριστα και ανερμήνευτα εις όλους όσους ευρίσκονται εις την φυλακήν του κόσμου τούτου.
Αλλά όταν εν πρώτοις φυλάτωμεν τας εντολάς και μετανοούμεν και ποθούμεν και ταπεινώμεθα, κ.λ.π. τότε ανοίγεται και εις ημάς τρύπα μικρά εις την σκέπην του ουρανού και δια μέσου εκείνης, βλέπουμε το άυλον εκείνο νοερό φως, που είναι υπεράνω του ουρανού, το οποίον μόλις που θα ίδη η ψυχή μένει εκστατική, όλη εκπλήσσεται, βλέπουσα θαύμα καινούργιον, θαύμα παράδοξον Αλλά ήξευρε ότι τούτη η θεωρία είναι των αρχαρίων εις την άσκησιν και εκείνων που προ ολίγου άρχισαν τους αγώνας των αρετών.
Και αφού πολυκαιρίσει ο άνθρωπος εις την θεωρίαν εκείνου του ολίγου φωτός, τότε ανοίγεται εις ουτόν ή ο ουρανός, ή ο οφθαλμός της καρδιάς του, ήγουν ο νους του. Και εμβαίνει εις την κατοικίαν της ψυχής του εκείνο το φως και φωτίζει αυτόν σύμμετρα, όσον δηλαδή χωρεί η ανθρώπινη φύσις και έτσι πάλι όταν πολυκαιρίσει βλέπει νοεί και διδάσκεται θαύματα επάνω εις θαύματα, και μυστήρια επί μυστηρίων, και θεωρίας επί θεωριών, τα οποία αν θελήσει να γράψει τινάς ούτε χαρτί θέλει τον φτάσει ούτε μελάνι. "Συμεών ο Νέος Θεολόγος τα ευρισκόμενα λόγος 45ος σελ. 231-232.
"Και τούτο σου λέγω όπως οι προφήται και οι Απόστολοι αξιώθηκαν να ιδούν τόσας θεωρίας αν και οι άνθρωποι τους παριέπαιζαν και τους είχαν για μεθυσμένους, κ.λ.π. τοιουτοτρόπως και τώρα ορισμένοι αξιώνονται να βλέπουν θεωρίας διαφόρους, τας οποίας μερικοί δεν τας πιστεύουν, μήτε τας δέχονται κατ’ ουδένα τρόπον. Και θαυμάζω πολλά τι λογής είναι οι άνθρωποι εκείνοι που δεν πιστεύουν εκείνο που υπεσχέθει ο αψευδής Θεός, πως έχει να δώσει εις τους πιστούς την χάριν του Αγίου Πνεύματος και που την δίδει και τώρα και θέλει την δίδει και έως της συντέλειας. Άλλα είναι τα σημάδια της χάριτος, και άλλα της πλάνης. Η πλάνη όταν πλησιάζει τον άνθρωπον του συγχύζει το νουν και τον αγριώνει, κάνει την καρδιάν του σκληράν και την σκοτίζει, προξενεί δειλίαν και φόβον και υπερηφάνειαν, αγριεύει τα μάτια, ταράττει το μυαλό.
Του δείχνει κατά φαντασίαν εις τα μάτια φως όχι λαμπρόν, αλλά κόκκινον και τέλος ευγαίνει από τας φρένας του και έρχεται εις τέλειαν απώλειαν. Αντίθετα η χάρις του μαζώνει τον νουν και τον κάνει να είναι προσεκτικός και ταπεινός και όσον πλησιάζει στον άνθρωπο, τόσον τον ημερώνει εις την ψυχήν και προξενεί εις τον νουν υψηλαίς και αληθιναίς θεωρίαις,
α) δια την ακατανόητον δύναμιν του Θεού, πως με ένα λόγον εδημιούργησεν τα πάντα από το μη ον εις το είναι,
β) διά την άπειρον δύναμιν, όπου συγκρατεί και κυβερνά τα πάντα και έχει όλων την πρόνοιαν και
γ) το ακατανόητον της Αγίας Τριάδος και διά το ανεξιχνίαστον πέλαγος της Θείας ουσίας".
Από το βίο του Μάξιμου του ονομαζόμενου Καψοκαλυβίτη, Φιλοκαλία Ε’ σελ. 105-106.
"Προτιθέμενος να προσεγγίσω κατά την εμην δύναμιν την περιγραφήν του Θείου φωτός, θεωρώ απαραίτητο να είπω εν ολίγοις προκαταβολικώς περί μιας μορφής φωτεινών εμφανίσεων, της οποίας έλαβον πείραν. Κατά τους χρόνους της νεότητος μου συνέβαινεν ενίοτε εν καταστάσει εντόνου στοχασμού περί μυστηρίων της υπάρξεως, να αισθάνομαι να βλέπω την διανοητικήν μου ενέργειαν όμοιαν προς το φως. Ο Κόσμος των νοερών διαλογισμών είναι φωτεινός κατά ιδιάζοντα τρόπον. Αλλά και ο νους ημών ωσαύτως ‘’εικών του Νοός του Πρώτου’’, όστις είναι φως.
Όταν η διάνοια συγκεντρωθεί επί των μεταφυσικών προβλημάτων, είναι δυνατόν να απωλέση την αντίληψιν του χρόνου και του υλικού χώρου να εξέλθει τρόπον τινά, των ορίων αυτών. Εν τοιαύτη ακριβώς καταστάσει είδον τον νουν μου ως φως. Αυτού του είδους η κατάστασις είναι φυσικώς προσιτή στον άνθρωπο. Βραδύτερον διεπίστωσα ότι η περιγραφόμενη υπ’ εμού κατάστασις διακρίνεται ποιοτικώς εκείνης, κατά την οποίαν ο Θεός εμφανίζεται εν τω κτιστώ φωτί, εκείνης, ήτις είναι ένωσις εν τω είναι". Σωφρόνιος. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί σελ. 243.
Πέραν όμως των οραμάτων που εμφανίζονται στους ’’ατελείς" προς βοήθειαν πνευματικήν, περί των οποίων ανωτέρω, εν είδει οράματος, μπορεί και ο τέλειος να ίδη την εαυτού κατάσταση ως φως.
Όταν ο νους τον παλαιόν άνθρωπον αποδυσάμενος τον εκ της χάριτος ενδύεται, τότε και την εαυτού κατάσταση όψεται κατά τον καιρόν της προσευχής, σαπφείρω ή ουρανίω χρώμασι παρεμφερή». Ευάγριος, Νείλος. διάδοχος, Άγιος Ισαάκ, Παλαμάς και άλλοι.
Μιλήσαμε για τα οράματα του πρώτου είδους εμφανίζονται κατά κανόνα στους αρχαρίους ασκητές. Όμως πολλοί οδηγήθηκαν στον ασκητισμό, αφού το όραμα εμφανίστηκε σ’ αυτούς πριν από την όποια αναχώρησή τους. Στους λεγόμενους "κοσμικούς" τα οράματα εμφανίζονται σε τόσο μεγάλη ποικιλία ανθρώπων ώστε δεν μπορεί κανείς να εξάγει ένα συμπέρασμα ασφαλές περί των προϋποθέσεων και των κριτηρίων αυτής της προτίμησης.
Αυτό που είναι σίγουρο και ασφαλές είναι ότι δεχόμενος τις άνωθεν αυτές επισκέψεις βρίσκεται σε μια ιδιόμορφη κατάσταση, η οποία ποικίλη ανάλογα με την ένταση της πίστης του και το νοητικό του επίπεδο, όλοι δε ανεξαιρέτως κυριαρχούνται από ένα ιδιαίτερο θρησκευτικό συναίσθημα ακολοθούμενοι από το φόβο και το δέος του αγνώστου.
Η εμφάνιση του οράματος αποτελεί μια κρίσιμη καμπή στη ζωή κάθε ανθρώπου, κρίσιμη γιατί αν μεν είναι ήδη στον πνευματικό δρόμο, θα θελήσει να εντείνει τις προσπάθειές του, αν όμως δεν έχει ξεκινήσει ακόμη, θα σκεφτεί να το επιχειρήσει. Κι εδώ είναι ο κίνδυνος και το πρόβλημα. Κίνδυνος γιατί υπάρχει περίπτωση να μην αντιληφθεί κανείς αυτή την ανάγκη και το πρόβλημα, γιατί όταν την αντιληφθεί, είναι δύσκολο να συναντήσει οδηγό έμπειρο στο ταξίδι του αυτό.
Οι Πατέρες δίνουν μια συμβουλή για όλους "μην εμπιστευεστε τον εαυτό σας, συμβουλευτείτε πολλές φορές και πάντοτε έμπειρο διδάσκαλο, αλλιώς ακολουθήστε τις γραφές, δηλαδή μη δέχεστε τίποτα που δεν είναι σύμφωνο ή δεν σας οδηγεί στο Θείο Λόγο". Φυσικά υπάρχει πάντοτε η Θεία Πρόνοια που σ’ αυτήν ούτως ή άλλως εμπιστευόμεθα.
Υπάρχουν μερικές ψυχές που γνωρίζουν το Θεό χωρίς να ασκήσουν κανένα πνευματικό αγώνα, γεννιούνται τέλειοι. Υπάρχουν εκείνοι που γνωρίζουν το Θεό με αγώνα πνευματικό πολλών ειδών, μετά από ερεύνα και αναζήτηση. Υπάρχουν και εκείνοι που γνωρίζουν το Θεό μέσα από τη Θεία Χάρη.
Η εσωτερική εμπειρία του οράματος μπορεί να εννοηθεί από τον αρχάριο ως ένα μικρό φως ένα κερί, που ανάβει κανείς σε μια πολύ σκοτεινή αίθουσα. Όμως θα χρειαστούν χιλιάδες κεριά ακόμα για να φωτιστεί η αίθουσα αυτή. Όλα αυτά τα φαινόμενα που αποτελούν το περιεχόμενο των οραμάτων, εκτός από εκείνα, φυσικά, που είναι αποκυήματα της φαντασίας ή παρεμβολές των αντιθέτων δυνάμεων που υλοποιούνται δια του ανθρώπινου νου και ιδιαίτερα της φαντασίας, υπάρχουν γύρω μας, δηλαδή είναι διάχυτα σ’ όλο το σύμπαν. Απλώς, δεν προβλέπεται μέσα στις δυνατότητες του υλικού συστήματος η σύλληψή τους από τον άνθρωπο στο ορατό υλικό πεδίο.Όταν όμως κάποιος φτάσει σε τέτοιο σημείο προόδου, ώστε να αντιλαμβάνεται, ή να αναγνωρίζει ή να κατανοεί αυτό που παρατηρεί, όχι στην μορφή του, αλλά στην ουσία του, τότε ανασηκώνεται το παραπέτασμα και μπορεί κανείς μέσω του οράματος να δει κάτι για μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα. Βέβαια οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι αυτή η αντίληψη, η αναγνώριση, η κατανόηση των πραγμάτων θα είναι από δική μας βιωματική εμπειρία και όχι από την εμπειρία των άλλων, που προσλαμβάνεται μέσω πληροφοριών, ή μέσω βιβλίων, κ.λ.π. παρ ότι και η τελευταία, σαν ένα μικρό, ελάχιστο βήμα, μπορεί να οδηγήσει στο όραμα.
Όμως στη δεύτερη περίπτωση θα χρειαστεί δουλειά πολύ ακόμα για να περάσει στο επόμενο επίπεδο, εφ' όσον βέβαια δεν ερμηνεύσει κανείς λανθασμένα θεωρώντας ότι αυτό που του συνέβη είναι το τελειωτικό. Όλα όσα αποτελούν το περιεχόμενο του οράματος υπάρχουν μέσα μας γύρω μας και μας διαπερνούν. Απλώς τα βλέπουν μόνο οι δεκτικοί.
Aυτό που συνιστά το όραμα με την έννοια κάποιου ή κάποιων φωτεινών σημείων, είναι υπερφυσικό μεν για τον οραματιστή, φυσικό όμως για τον κόσμο από τον οποίο προέρχεται. Είναι μια υλοποιημένη ενέργεια. Είναι κάτι που υπάρχει και κυκλοφορεί και διαχέεται γύρω και μέσα σε όλα τα όντα παντού και πάντα στον πλανήτη μας και στους άλλους πλανήτες, όπως και σ’ αυτό που ονομάζουμε άπειρο.
Απλώς δεν το βλέπει όλος ο κόσμος, αυτοί δε που το βλέπουν, παρατηρούν μόνο μια υλοποιημένη μορφή προσαρμοσμένη προς τα όργανα της αίσθησης τους. Όταν λέμε δε ότι το "βλέπει" σημαίνει ότι το άτομο άρχισε να ξεπερνά την καθαρά την περιορισμένη υλική υπόστασή του και υπόκειται στους περιορισμούς των αισθήσεων. Aυτό σημαίνει ακόμα ότι το ξεπέρασμα άρχισε από το νου δηλαδή ο νους του κατάλαβε ότι δεν είναι αυτός το παν, δηλαδή δεν είναι το εργαλείο εκείνο το οποίο μέσω της μόρφωσης, που προέρχεται από το διάβασμα, φτάνει στο σημείο να βλέπει και να γνωρίζει, αλλά και να προσδιορίζει τα πάντα.
Από την στιγμή που ο άνθρωπος αρχίζει να μην επαφίεται απόλυτα στη λογική των πραγμάτων τα οποία έχει μάθει και έχει εναποθηκεύσει στη μνήμη του (η οποία μνήμη βρίσκεται φυσικά στον εγκέφαλο), αρχίζει να ξεπερνά τα όρια, δηλαδή τα σύνορα του κόσμου που περικλείεται μέσα στο παραπέτασμα των πραγμάτων που αντιλαμβάνεται μέσω των αισθήσεων.
Οι επιπτώσεις αυτών των οραμάτων είναι:
α) ότι αρχίζει κανείς να βλέπει τον εαυτό του σε σχέση με το σύμπαν που τον περιβάλλει.
Άρα καταλαβαίνει ότι υπάρχουν πράγματα ισχυρά και τέλεια πέρα και ανεξάρτητα από αυτόν και
β) συνειδητοποιεί ότι τα πράγματα αυτά μπορεί να τα υλοποιήσει, να τα καταστησει αντιληπτά, και αναρωτιέται αν μπορεί να τα "δημιουργήσει".
Προσοχή όμως εδώ: Αν κάποιος παρανοήσει το φαινόμενο και νομίσει ότι αυτός το δημιουργεί, (και χωρίς την καταλληλη πνευματική προετοιμασία) τότε αυτό μπορεί να είναι ολέθριο γι αυτόν. Αντίθετα αν καταλάβει τη σωστή έννοια του φαινομένου και σκεφτεί ότι υπάρχει ένα σύμπαν απύθμενο και απαράμιλλης συνθετότητας και αρμονίας, του οποίου αυτός αποτελεί ένα απειροελάχιστο κομματάκι, με την έννοια ότι κάποια μέρη του, κάποιες στιγμές κυκλοφορούν και μέσα του, τότε οδηγείται προς την σωστή κατεύθυνση και σίγουρα θα βρει σιγά σιγά την απάντηση στην Αλήθεια.
Αν όμως εννοήσει κάποιος κάποιος (παρανοώντας το φαινόμενο) ότι με τον τρόπο αυτό το "εγώ" του αποκτά εξαιρετικές και μοναδικές δυνάμεις, που του επιτρέπουν να δημιουργεί ο ίδιος τέτοια φαινόμενα και να θριαμβεύει πάνω σε άλλα άτομα το "δώρο" αυτό θα γίνει γι αυτόν εφιάλτης, διότι τον απομακρύνει τελείως από το δρόμο της Αλήθειας και τον μεταστρέφει σ’ έναν υπέρτατο ζωώδη εγωισμό.
Aυτό που συμβαίνει με την εμφάνιση του φαινομένου (του οράματος) είναι πολύ σημαντικό, διότι είναι ένα πρώτο μεγάλο βήμα, δεν είναι όμως ένα βήμα του οραματιζόμενου προς τον εαυτό του, αλλά ένα βήμα προς τον κόσμο, πέρα από το ανθρώπινο εγώ, του οποίου κόσμου ο κάθε ένας μας (δηλαδή το όνομα και η μορφή και η γνώση που συνδέεται με αυτό το όνομα και τη μορφή) δεν είναι παρά ένα απειροελάχιστο κουκιδάκι μέσα στο σύμπαν.
Κανείς να μην ανησυχεί από την εκδήλωση τέτοιων φαινομένων εάν και εφ' όσων προσπαθήσει να αναλύσει το περιεχόμενο των όσων βλέπει. Στο σύνολό τους τα φαινόμενα είναι μια διαδικασία καταστροφής της υπερτροφικής μορφής και του ονόματος από τον "άλλο εαυτό". Όταν το αντιληφθεί κανείς τότε θα ησυχάσει. Αντίθετα, αν δεν προσπαθήσει κανείς με ψυχραιμία να τα ξεπεράσει τότε θα έχει με το χρόνο δυσάρεστες συνέπειες. Χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε αυτά που είπαμε παραπάνω. Αλλιώς θα ακολουθήσουν οι συνέπειες.Όταν μας συμβαίνει κάτι το οποίο είναι πιο μεγάλο από μας τους ίδιους, τότε δεν μπορούμε πάντα να το σηκώσουμε στους ώμους μας, γιατί, όσο δυνατός και να είναι κανείς αυτό είναι πιο δυνατό από αυτόν, πολύ πιο δυνατό από όσο φαίνεται. Η θνητή (αρά όχι τόσο δυνατή) φύση του ανθρώπου μπορεί να συνθλιβεί από αυτό το βάρος χωρίς βαρύτητα διότι μπορεί στην αρχή να είναι εύκολο αλλά όσο περνά ο καιρός συσσωρεύεται η ένταση και το ανθρώπινο σώμα δεν είναι καμωμένο γι αυτή. Αν όπως είπαμε "δει" το φαινόμενο κανείς ως μια αρχή, ως μια παρότρυνση, ως μια κλίση για ένα σοβαρό ξεκίνημα στον πνευματικό δρόμο, δεν έχει, με τη βοήθεια του Θεού να φοβηθεί τίποτα.
Το πεπερασμένο το οριακό ανθρώπινο νευρικό σύστημα δεν είναι φτιαγμένο για να αντιλαμβάνεται αυτού του είδους τα φαινόμενα. Και αυτό είναι η φυσική άμυνα του ανθρώπου, το ότι δηλαδή, δεν "βλέπει" και δεν "ακούει" αυτό που υπάρχει στο σύμπαν είτε αυτό είναι φως, είτε θόρυβος, γι αυτό ακριβώς μπορούμε να διατηρήσουμε τις αισθήσεις (ακοή, όραση) και δεν διαρρηγνύεται το νευρικό μας σύστημα, και όλος ο οργανισμός. Ακόμα και το ρεύμα που διαπερνά τον οραματιζόμενο πάμπολες φορές, άλλοτε απαλό σαν αύρα και άλλοτε ισχυρό σαν ηλεκτρική δόνηση δεν είναι τίποτε άλλο παρά η πνοή του "Όλου" μέσα μας.
Όμως αυτή η πνοή δεν είναι στα μέτρα του πεπερασμένου ανθρώπινου δυναμικού και γι’ αυτό, αν δεν πορευθούμε σωστά με οδηγό πάντοτε το Δημιουργικό Λόγο, όπως μας δόθηκε στις γραφές, κινδυνεύουμε από τα φαινόμενα αυτά, που μπορούν να συντρίψουν το ανθρώπινο περίβλημά μας.
Όλα είναι ένα απειροελάχιστο κομματάκι του σύμπαντος ή της Αλήθειας τόσο μικρό όσο και ο ήχος τον οποίο μπορεί να αντιληφθεί ένας κουφός που έχει μόλις ποσοστό 1% της ακοής. Αυτό το κομματάκι του σύμπαντος δεν είναι καν η εικόνα, αλλά η αντανάκλαση της εικόνας του σύμπαντος ή της Αλήθειας. Και επειδή είναι μια αντανάκλαση μόνο, το βλέπουμε συμβολικά με τη δική μας "μετάφραση".
Ο συμβολισμός αυτός ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του κάθε οραματιστή, αυτές τις προσδοκίες που δεν βγαίνουν συνειδητά στην επιφάνεια. Αν π.χ. κάποιος βλέπει στο όραμά του ένα λιοντάρι, γιατί είναι η δύναμη, είναι στο υποσυνείδητό του το πιο ουσιαστικό στοιχείο του κόσμου και του Θείου. Aν κάποιος άλλος βλέπει άλλα πράγματα είναι γιατί το επίκεντρο του ενδιαφέροντός του, και του μυστικού κόσμου του υποσυνειδητού του, είναι διαφορετικό. Καμιά φορά είναι δυνατό δύο διαφορετικά άτομα να βλέπουν τις ίδιες φιγούρες. Όμως δεν έχει τόσο σημασία η φιγούρα αυτή καθ’ εαυτή, όσο η σημασία που εμείς της δίνουμε στο συνειδητό και υποσυνείδητο μας κόσμο.
Είναι π.χ. όπως δύο άνθρωποι που βλέπουν το ίδιο έργο από θέατρο ή την ίδια σκηνή στο δρόμο και όμως το κάθε άτομο τα αντιλαμβάνεται διαφορετικά. Η μορφή επομένως, μπορεί να ομοιάζει στη φόρμα της, διότι είναι το πιο κοντινό μονοπάτι ή όραμα για τον άνθρωπο, όμως ο συμβολισμός αλλάζει τελείως.
Μια ακόμα εξήγηση για τις μορφές των Αγίων κ.τ.λ. που βλέπει κανείς στο όραμα του. Η μορφή συμβολίζει εκείνο που ο οραματιζόμενος αντιλαμβάνεται ως Άγιον και Ιερό. Γι αυτό δίδεται με αυτό τον τρόπο επειδή ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται το Θείο ανθρωπομορφικά και του προσδίδει ιδιότητες ανθρωπομορφικές π.χ. να τιμωρεί, να ελέγχει, να κρίνει τις πράξεις και τις σκέψεις. Είναι μια συγκατάβαση του αόρατου, αυλού ανέκφραστου, μια συγκατάβαση της άπειρης αγαθότητάς του."Σωματοποιεί εαυτόν ο άπειρος και ασώματος Κύριος και σμικρύνει εαυτόν ο μέγας και υπερούσιος του δυνηθηναι τοίς νοεροίς αυτοίς κτήμασι συγκραθήναι. Σμικρύνει εαυτόν σωματοποιών, μεταμορφούμενος... αχώρητος γαρ, αλλά κατά την εκείνων χώρησίν τε και δύναμιν". (Μακάριος ο Αιγύπτιος. ό.π.)
Το όραμα δεν είναι η μέση ούτε το τέλος του κόσμου του θαυμαστού, είναι η παρότρυνση για την πορεία μέσα στον κόσμο του απείρου, είναι το πρώτο μικρό φως στο βαθύ σκοτάδι είναι το πρώτο κερί που φωτίζει την απέραντη σκοτεινή αίθουσα. Αυτή τη σημαντική στιγμή της ζωής που μας δίδεται, καλούμαστε να αλλάξουμε πορεία, να ακολουθήσουμε άλλο δρόμο του Λόγου του Θεού, του Δημιουργικού Λόγου, μέσω του οποίου θα διέλθουμε τη στενή πύλη και θα τη μετατρέψουμε σε πλατιά λεωφόρο. Αυτός είναι και ο μοναδικός δρόμος ο αλάνθαστος.
Να έχουμε τη βεβαιότητα ότι ο δρόμος που έχει χαράξει για τον άνθρωπο ο Δημιουργικός Λόγος δεν είναι όσο φαίνεται μοναχικός. Αγαθοποιά πνεύματα έρχονται να μας βοηθήσουν, φιλικές σκέψεις μας συντροφεύουν, παράξενα αόρατα χέρια βγαίνουν για να μας στηρίξουν, αγγελικές μορφές μας οδηγούν, κι αν προσέξουμε, θα νιώσουμε τη χαμηλή φωνή να μας μιλά σιγά για δικαιοσύνη και ανάπαυση.
"Εγώ είμαι το φως του κόσμου, όποιος με ακολουθεί δεν θα πλανιέται στο σκοτάδι αλλά θα έχει το φως που οδηγεί στη ζωή".
"Εγώ είμαι η ανάσταση και η ζωή".
"Εγώ είμαι η οδός και η αλήθεια και η ζωή. Κανείς δεν πηγαίνει στον Πατέρα παρά μόνο αν περάσει από μένα".
Κατά Ιωάννη 7. 12, 11. 25, 14. 6.
