γράφει η Άννα Μαργαρίτη
Ας ξεχωρίσουμε πρώτα τις έννοιες:
Η ευτυχία έχει ως βάση συγκινήσεις από εξωτερικούς παράγοντες που ανταποκρίνονται στην ικανοποίηση της προσωπικότητας, είναι δηλαδή μια αντίδραση της προσωπικότητας.
Η χαρά είναι μια ιδιότητα που αγγίζει την ανθρώπινη ψυχή και δεν έχει να κάνει τίποτα με την ικανοποίηση του πάθους, της σφοδρής επιθυμίας κλπ. Η χαρά και η εξ΄αυτής συγκίνηση επενεργεί ευεργετικά στην ανθρώπινη ψυχή, την εξαγνίζει με την σχετική εμπειρία που βιώνει, εμπειρία που χαράζεται ανεξίτηλα στην ανθρώπινη ψυχή.
Οι σωστά βιωμένες εμπειρίες επενεργούν πάνω στον άνθρωπο και επιφέρουν την ανάπτυξή του. Ανάπτυξη και εμπειρία συνδέονται μεταξύ τους γιατί η μια επιφέρει την άλλη. Όταν κανείς βιώνει και αξιολογεί σωστά την εμπειρία προωθεί μια παράλληλη ανάπτυξη της συνειδήσεως. Η ανάπτυξη αυτή συνεπιφέρει διαρκείς αλλαγές στην αντίληψη, καθώς και ένα αναπόφευκτο σταθερό αναπροσανατολισμό σε μια κατάσταση επίγνωσης που οδηγεί αναγκαστικά σε μια καινούργια εμπειρία φαινομένων, νέων καταστάσεων της υπάρξεως και συνθηκών ως τώρα άγνωστων.
Η πραγμάτωση είναι ο αντικειμενικός σκοπός και ο σκοπός δεν μπορεί ποτέ να είναι στατικός. Όταν διαρκώς προσαρμόζουμε τον εαυτό μας σε καινούργιες συνθήκες, μαθαίνοντας διαρκώς να ζούμε μέσα σ’ αυτές και ύστερα από καιρό να τις αφήνουμε να σβήνουν να φεύγουν για να δώσουν τόπο με τη σειρά τους σε καινούργιες συνθήκες, ώσπου η συνείδηση να σταθεροποιηθεί, να έρθει το επιθυμητό τέλος, η έξοδος δηλαδή από το πλέγμα αυτό των εμπειριών, ένα τέρμα σαν δικαίωση σε μια ζωή που διανύθηκε άξια, δεν πήγε δηλαδή χαμένη.H συγκίνηση που νιώθει ο άνθρωπος από τη χαρά που αγγίζει την ψυχή του και δεν ικανοποιεί απλώς τις αισθήσεις του, είναι "η τροφή της ψυχής". Και δεν υπάρχει τίποτα πιο απλό και πιο εύκολο από τη χαρά αυτή. Ο κόσμος είναι απίστευτα όμορφα πλασμένος, γεμάτος θαύματα γεμάτος γοητεία. Η ζωή πραγματικά είναι ένα θείο δώρο.
Ποιος φταίει αν εμείς με τα ίδια μας τα χέρια κλείνουμε τα μάτια της ψυχής μας. Ποιος φταίει τους ταξιδιώτες αν καταφρονούν τα τοπία με τη σπάνια ομορφιά και τις παραμυθένιες πόλεις και προσπερνούν με γυρισμένες τις πλάτες, ποιος φταίει σε εκείνους που αγνοούν το άρωμα του λουλουδιού, τη ζεστή ανθρώπινη επαφή, τη συντροφικότητα και την αγάπη που τα περιβάλλει όλα.
Οι καθημερινές πνευματοκτόνες ασχολίες, η ρουτίνα του σήμερα και του αύριο, η εγωιστική και μικρόχαρη δίψα για κέρδος, ο μάταιος αγώνας για τη ζωή και την επικράτηση, ο παντοτινός φόβος ενός μελλούμενου κακού, οι έχθρες, οι έγνοιες, οι στερήσεις, ολόκληρη η κοινωνική τραγωδία και η οικονομική και πολιτική αναρχία, καταλήγουν να τοξινώσουν μέρα με τη μέρα αθεράπευτα τον ψυχικό μας κόσμο, να τον κάνουν ατροφικό και σιγά-σιγά να τον αχρηστεύσουν.
Οποιαδήποτε κι αν είναι η καθημερινή σας ασχολία ας μην σας εμποδίσει να "ζείτε". Στα πλαίσια της ασχολίας αυτής και μετά από αυτή αφήστε περιθώρια για τη χαρά της φύσης, των ταξιδιών, της αγάπης της μουσικής, της φιλίας. Απολαύστε τη μεγάλη ευτυχία τη μεγάλη χαρά να εργασθείτε πάνω σε κάτι που ποθεί η ψυχή σας και δεν ικανοποιεί απλώς τον κόσμο των αισθήσεών σας.
Κάντε το καλό δίχως κανείς να σας βιάζει. Κάνετέ το επειδή εσείς το επιθυμείτε. Μ’ αυτό τον τρόπο ο εσωτερικός κόσμος πλουτίζεται με πράγματα που εξυψώνουν και ομορφαίνουν την ζωή. Και αυτός ο εμπλουτισμός τονώνει την διάνοια, αναπτύσσει τη νόηση, εξευγενίζει το συναίσθημα και γενικά καλυτερεύει κάθε σφαίρα του ψυχικού βίου και μας κάνει ολοένα πιο ικανούς, πιο δεκτικούς, πιο πρόσφορους για να δεχθούμε τα μυστικά που κρύβουν οι αιώνιες ηθικές και πνευματικές αξίες.
Όσο ψηλότερα ανεβαίνουμε στον πνευματικό κόσμο, όσο πιο συχνά βιώνουμε και αξιολογούμε τις εμπειρίες αυτές, τόσο πιο καθαρά βλέπουμε τη ζωή, τόσο πιο φυσικά τη χαιρόμαστε και την απολαμβάνουμε.Και έτσι άξια όταν ζούμε έρχεται η ευλογημένη στιγμή που η δίψα μας για το κάθε τι κατασιγάζει, όταν η ανάγκη για την βίωση της οποιαδήποτε εμπειρίας έχει ικανοποιηθεί, είμαστε απλά ευτυχείς γιατί ζήσαμε όλα όσα ζήσαμε και δεν επιθυμούμε παρά μόνο την απελευθέρωσή μας από κάθε είδους εξάρτηση, κάθε είδους υλική απολαβή και το πέρασμα μας στον αιώνιο εκτός χώρου και χρόνου κόσμο, με μοναδικό εφόδιο αυτές τις εμπειρίες και την απεριόριστη χαρά ότι παίξαμε ικανοποιητικά το ρόλο μας και ότι από το ρόλο αυτό διδαχθήκαμε αυτά που ήταν ανάγκη να διδαχθούμε.
Κάθε συνάντηση με άλλους ανθρώπους είναι ή μπορεί να είναι μια εμπειρία. Και όταν λέμε εμπειρία δεν εννοούμε αυτή καθ’ αυτή τη συνάντηση, αλλά τα συναισθήματα που μπορούν να δημιουργηθούν εξαιτίας της. Κάθε συνάντηση, για να αποτελέσει μια σωστή και ολοκληρωμένη εμπειρία, να "κλείνει" κανονικά, δηλαδή να ολοκληρώνεται με αυθόρμητη διάχυση αγάπης και ειλικρινή διάθεση προσφοράς.
Αν δεν κλείσει έτσι ο κύκλος, τότε θα υπάρξει ανάγκη να ολοκληρωθεί με μια επανάληψη ξανά και ξανά μέχρι να επιτευχθεί το αποτέλεσμα, δηλαδή η εμπειρία, να καταγραφεί το συναίσθημα της προσφοράς στην ψυχή μας. Γιατί αυτό το συναίσθημα είναι που καταγράφεται στην πραγματικότητα.
Και αυτή η καταγραφή γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να διατηρείται στην αιωνιότητα. Είναι η εμπειρία που η ψυχή αποκομίζει κατά την διάρκεια της περιπλάνησής της στη γη για να την μετουσιώσει τελικά με τη μεταφορά της στο πνευματικό επίπεδο κ.λ.π. Με την έννοια αυτή οφείλουμε να κατανοήσουμε ότι όταν λ.χ. δίνουμε σε κάποιο φτωχό ελεημοσύνη σε χρήματα, ενδύματα ή τροφή δεν μετρούν και επομένως δεν καταγράφονται τα χρήματα, τα ενδύματα ή η τροφή, αλλά το συναίσθημα, η χαρά που βιώνουμε κατά την στιγμή της προσφοράς.
Ένα συναίσθημα όμως βιώνεται μόνον όταν αυτό που προσφέρουμε το προσφέρουμε αυθόρμητα χωρίς ιδιοτέλεια ή σκέψη ανταποδόσεως και πάντοτε με αγάπη "ο ελεών εν ιλαρότητι και αγάπη ανυπόκριτο..." Παύλος προς Ρωμαίους 12, 8,9. Αυτά τα συναισθήματα, αυτή η χαρά που "γεμίζουν" την αιώνια πλευρά μας, αυτά μας συνοδεύουν στη μετέπειτα ζωή μας, αυτά δίνουν τη σφραγίδα του καλού και του ωραίου. Οι πράξεις μας, οι οποιεσδήποτε πράξεις μας δεν αποτελούν παρά μόνο τη δυνατότητα να βιωθεί το συναίσθημα, δυνατότητα που δεν θα πραγματοποιηθεί ποτέ αν δεν τις συνοδεύει η απεριόριστη, χωρίς ιδιοτέλεια και πρόθεση ανταμοιβής αγάπη.
Η μακαριότητα είναι η ίδια η φύση του Πνεύματος. Πέραν της ευτυχίας πέραν της χαράς βρίσκεται η μακαριότητα. Για τον καθημερινό άνθρωπο η μακαριότητα είναι μια μάταιη αναζήτηση, γιατί για την επίτευξή της απαιτείται η ψυχή να προσεγγίσει τον Πατέρα και ο προσωπικός εαυτός να αποτελέσει ένα με την ψυχή. Η μακαριότητα, είναι κάτι που όταν αποκτηθεί σε αντίθεση με την ευτυχία δεν μεταβάλλεται γιατί δεν εξαρτάται από κανένα εξωτερικό παράγοντα. Η ευτυχία έρχεται όταν η προσωπικότητα συναντά τις συνθήκες εκείνες που την ικανοποιούν στο ένα ή το άλλο μέρος της κατώτερης φύσης της. Η ευτυχία έρχεται όταν υπάρχει η αίσθηση της ικανοποιήσεως από το εξωτερικό μας περιβάλλον, με τους ανθρώπους που μας περιστοιχίζουν και γενικά από τις επαφές, φυσικές και νοητικές που έχουμε με τον εξωτερικό κόσμο.Ωστόσο όταν αφήσουμε πίσω μας την ικανοποίηση της προσωπικότητας και συναντήσουμε την χαρά που επιφέρουν οι συνθήκες που οδηγούν στην καλύτερη έκφραση της ψυχής, τόσο της δικής μας, όσο και των άλλων, τότε διαβαίνουμε την οδό και προχωρούμε στους χώρους όπου ενδιατρίβουν οι μακάριοι. Κυρίως η προσφορά χαράς στους άλλους είναι το σημαντικότερο, είτε πρόκειται για το αποτέλεσμα υλικής προσφοράς κάποιου αγαθού ή κάποιας συγκινησιακής καταστάσεως που μπορεί να επιφέρει η παρουσία μας και μόνο, είτε η επίτευξη ενός πνευματικού ή διανοητικού αποτελέσματος. Και το αποτέλεσμα αυτών των ενεργειών μας είναι η χαρά που νιώθουμε γιατί η συμπεριφορά μας υπήρξε ανιδιοτελής, αφίλαυτη και όχι κτητική και αυτή η εκ της χαράς συγκίνηση καταγράφεται στην αιώνια ψυχή μας και μας ακολουθεί και σ΄αυτή και στην άλλη ζωή που θα επακολουθήσει.
Η ευτυχία της νεότητος ή η εγωιστική ικανοποίηση του εγωιστικά απομονωμένου προσώπου σε καμία περίπτωση να μην συγχέεται με την χαρά για την οποία μιλήσαμε. Πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι είναι ευτυχισμένοι γιατί δεν γνωρίζουν τι ακριβώς είναι η πραγματική ευτυχία. Νομίζουν ότι είναι ευτυχισμένοι γιατί έχουν καλή υγεία, χρήματα, επιδοκιμασία από το περιβάλλον τους.
Άνθρωποι αυτού του είδους, στερημένοι από την πραγματική χαρά, αρκούνται στην ικανοποίηση των απαιτήσεων της προσωπικότητας, που είναι καθαρά απαιτήσεις της ύλης και εκεί σταματάνε. Σταματάνε απολαμβάνοντας λόγου χάρη ένα καλό γεύμα και δεν σκέπτονται παρά μόνο το επόμενο γεύμα, όπως ακριβώς οι αγαπημένοι μας φίλοι τα ανεύθυνα ζώα. Άλλοι πάλι νομίζουν ότι είναι ευτυχισμένοι επειδή κλείνουν τα μάτια και αυτουπνωτίζονται, ζώντας με ψευδαισθήσεις, με αυταπάτες, με νοσηρές φαντασιώσεις.
Έτσι το ασυνείδητο ψέμα γεμίζει τη ζωή των ανθρώπων. Οι άνθρωποι νομίζουν ότι γνωρίζουν όλων των ειδών τα πράγματα, χωρίς να έχουν ασχοληθεί ποτέ με τίποτε περισσότερο πέραν εκείνων των θέλγητρων και ενδιαφερόντων που δημιουργούνται από την ίδια τη ζωή, όπως η υγεία, ακεραιότητα, πλούτος, απολαύσεις, ασφάλεια, ματαιοδοξία, υπερηφάνεια, φήμη κ.λ.π. Νομίζουν ότι γνωρίζουν την ύπαρξη ή την ανυπαρξία του Θεού, τη μέλλουσα ζωή, το σύμπαν, την καταγωγή του ανθρώπου και γενικά το κάθε τι. Σχολιάζουν και απορρίπτουν κείμενα που αν μη τι άλλο τα έχει καταξιώσει ο χρόνος, χωρίς ποτέ να "έχουν λάβει γνώση" του περιεχομένου των κειμένων αυτών.Υπολογίζεται ότι μεταξύ των "μορφωμένων" Ελλήνων ούτε ένας στους χίλιους δεν έχει διαβάσει (όχι μελετήσει) τα Ιερά Ευαγγέλια και ότι η μοναδική σχεδόν επαφή του Νεοέλληνα με τον πλούτο της ελληνικής αρχαιότητας εξαντλείται σε καποια επίσκεψη στην Ακρόπολη με το σχολείο στα παιδικά του χρόνια ή μια ευκαιριακή επίσκεψη εξαιτίας κάποιου άλλου γεγονότος άσχετου προς την επιθυμία του.
Με αυτή την εσφαλμένη αντίληψη για τη γνώση οι άνθρωποι καταλήγουν να μην ξέρουν τίποτε και προπαντός δεν γνωρίζουν, ότι δεν ξέρουν, δεν γνωρίζουν και δεν θέλουν να γνωρίζουν ούτε τον εαυτό τους. Μ’ αυτό τον τρόπο ο καθένας μιλάει για πράγματα που δεν γνωρίζει και ούτε μπορεί να γνωρίζει, σαν να τα γνώριζε και σαν να μπορούσε να τα γνωρίζει.
Οφείλουμε λοιπόν να προχωρήσουμε, να ξεπεράσουμε αυτή τη ζωή της άγνοιας που περιορίζεται στα ενδιαφέροντα και τα θέλγητρα που δημιουργούνται από την ίδια τη ζωή και να εμπλουτίσουμε τη ζωή αυτή με ενδιαφέροντα που θα πηγάζουν από ιδέες που θα προέρχονται από πνευματικές διδαχές, από μια ανώτερη φωτεινή επιστήμη, από την φιλοσοφία, την τέχνη κ.λ.π.
Σαν σε παρένθεση θα πούμε ότι οι μεγάλες σχολές σκέψεως και κατευθύνσεων ιδεών δηλαδή το σύστημα φιλοσοφικών διδασκαλιών όπως ήταν γνωστό παλαιότερα, προορίζονται να σβήσουν γιατί έχουν εκπληρώσει πια τον προορισμό τους. Ο προορισμός ήταν η διατύπωση ιδεών αναφορικά με το Θεό και τη σχέση του με τον άνθρωπο, αναφορικά με το θείο, την εσχατολογία και τις πνευματικές και ηθικές αξίες που είναι συναφείς με όλα αυτά. Οι σύγχρονες σχολές των ανωτάτων ιδρυμάτων, τουλάχιστον στον τόπο μας, διδάσκουν πράγματα πολύ διαφορετικά από εκείνα που δίδαξαν οι παλαιότεροι, πράγματα άσχετα με κάθε γνήσια φιλοσοφική ενασχόληση.
Έτσι την θέση των σχολών αυτών θα πάρουν εκείνοι που αληθινά θα είναι κοσμολόγοι. Οι νόμοι και η φύση του Μεγάλου Εκείνου Όντος "έν ω ζωμεν και κινούμεθα και εσμέν", θα μελετηθούν προσεκτικά κάτω από το φως της επιστήμης, μιας επιστήμης που ήδη ρίχνει το φως της για να ενωθεί με το φως εκείνο που μας πλούτιζαν μέχρι τώρα οι ασκητές, οι άγιοι, οι μεγάλοι καλλιτέχνες, αυτό το φως της υπέρτατης, αλλά μοναδικής γνώσης.Ας προχωρήσουμε λοιπόν , γιατί αν ένας άνθρωπος είναι μόνο κάτω από την επιρροή των θέλγητρων και των ενδιαφερόντων που δημιουργούνται από την ίδια την υλική ζωή, δεν μπορεί να του συμβεί τίποτα και η δυνατότητά του για ανάπτυξη ελαττώνεται με κάθε χρόνο της ζωής του και σε μια ορισμένη ηλικία, κάποτε εντελώς νεαρά εξαφανίζεται τελείως, πεθαίνει, ενώ εξακολουθεί να ζει σωματικά, να είναι δηλαδή ζωντανός σπόρος που δεν μπορεί να βλαστήσει να φέρει καρπό.
Σε καμιά περίπτωση δεν καταδικάζουμε τη Ζωή και φυσικά δεν επικροτούμε το θάνατο. Θα ήταν φρικτή παρανόηση, αν το εκλαμβάνετε με αυτή την έννοια. Απλά προσεγγίζουμε το όλο ζήτημα με μια διαφορετική, καθαρώς πνευματική, προσέγγιση του πνευματικού γίγνεσθαι που εξαρτάται άμεσα από το "υλικό γίγνεσθαι" του γήινου πεδίου. Ο κόσμος που αποκαλούμε ζωή έχει περιορισμένο και πεπερασμένο (οριακό) κύτταρο και ο κόσμος που αποκαλούμε "θάνατο" έχει το κύτταρο της αιωνιότητας στο συμπαντικό γίγνεσθαι.
Ο βιολογικός θάνατος του ανθρώπου δεν αποτελεί το τέρμα, αλλά την έναρξη ενός νέου κατ΄εξοχήν αναβαθμιστικού σταδίου, πέρα από τα γήινα επίπεδα, πέρα από από τα δεσμά της ύλης. Αυτό το δικαίωμα της αναγωγής αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα του κάθε ανθρώπου μετά το βιολογικό θάνατο. Δεν υπάρχει καταδίκη της ελεύθερης ψυχής σε ισόβια δεσμά. Αυτή η καταδίκη υπάρχει μόνο σε κανόνες που θέσπισαν μεσαιωνικές διάνοιες.
Η Θεία Χάρη ακολουθεί την ψυχή και μετά το βιολογικό θάνατο, δηλαδή την εξαφάνιση της υλικής υποστάσεως και δεν θα διαψευσθεί ποτέ για όσους προσπάθησαν για όσους αναζήτησαν την Αλήθεια, έστω κι αν στάθηκε αδύνατο να την προσεγγίσουν.
Έλεος και Αλήθεια συναντήθηκαν, Δικαιοσύνη και Ειρήνη φιλήθηκαν.
H Αλήθεια φυτρώνει στη γη κι η Δικαιοσύνη σκύβει από τον ουρανό.
Η Δικαιοσύνη μπροστά απ' τον Κύριο πορεύεται
και μπρος στα βήματά Του ανοίγει δρόμο.
Ψαλμοί 85’ 10.14.
