Συντάκτης: Αριστονίκη Τρυφωνίδου-Θεοδοσίου*
Παλιότερα θεωρείτο πώς η νοημοσύνη είναι ενιαία και πώς ο έξυπνος άνθρωπος είναι αυτός που μπορεί να είναι άριστος μαθητής σε όλα. Ομάδα ερευνητών τη δεκαετία του '90 υποστήριξε ότι η νοημοσύνη είναι πολύ-παραγοντική. Η νοημοσύνη δεν είναι μία, αλλά ούτε και ενιαία.Τα είδη νοημοσύνης παρουσιάζονται πιο κάτω:
1. Γλωσσική νοημοσύνη: Ανάγνωση, Συζήτηση, επιχειρηματολογία, Διαλεκτικές αντιπαραθέσεις, Ημερολογιακές καταγραφές, Γραπτός λόγος.
2. Λογικομαθηματική νοημοσύνη: Υποθέσεις, Ερμηνείες, Αξιολογήσεις, Συμπερασμοί, Γενικεύσεις, Ποσοτικοποιήσεις, Μαθηματικοί υπολογισμοί.
3. Ενδοπροσωπική νοημοσύνη: Έκφραση συναισθημάτων, Προσωπικές επιλογές, Προσωπικές νοηματοδοτήσεις, Προσωπικοί προγραμματισμοί, Ατομικές εργασίες.
4. Διαπροσωπική νοημοσύνη: Συνεργατικότητα, διαμεσολάβηση, ομαδικότητα, κοινωνικότητα.
5. Χωρική νοημοσύνη: Γραφικές αναπαραστάσεις, Μοντελοποιήσεις
6. Νατουραλιστική νοημοσύνη: προσανατολισμός, κατανόηση χαρακτηριστικών περιβάλλοντος.
7. Κιναισθητική νοημοσύνη: Δραματοποιήσεις, Κατασκευές, σωστός συντονισμός κινήσεων.
8. Μουσική νοημοσύνη: Ρυθμικές εκφράσεις, Μουσικές αποδόσεις, μουσικότητα.
Αυτή η ανακάλυψη αλλάζει τη δεδομένη αντίληψη περί των «έξυπνων» και λιγότερο έξυπνων μαθητών και ενηλίκων που αποδίδουν ή όχι στα μαθήματα. Κανονικά η ύλη της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης θα έπρεπε να είναι έτσι δομημένη ούτως ώστε ένα μαθητής με «φυσιολογική» νοημοσύνη να μπορεί να την κατανοήσει και να αποδώσει. Αν ένας μαθητής έχει ιδιαίτερα ανεπτυγμένο κάποιο είδος νοημοσύνης τότε μπορεί να είναι καλός στο μάθημα που εμπίπτει στο συγκεκριμένο είδος με λίγη προσπάθεια.
Αν είναι λιγότερο καλός π.χ στη λογικομαθηματική νοημοσύνη αυτό σημαίνει πώς θα χρειασθεί λίγο περισσότερη προσπάθεια προκειμένου να κατανοήσει μαθήματα που άπτονται του συγκεκριμένου είδους νοημοσύνης. Οι γενικεύσεις «έξυπνος» και άλλες δεν ωφελούν κανένα μαθητή από τη στιγμή που υποστηρίζεται η έννοια της πολυπαραγοντικής νοημοσύνης.
Η ύπαρξη πολυπαραγοντικής νοημοσύνης καθιστά και την έννοια της διδασκαλίας περισσότερο πολυθεματική. Αυτό σημαίνει πώς στο σχεδιασμό της διδασκαλίας θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες δυνατότητες και ικανότητες των μαθητών. Αν ο εκπαιδευτικός σχεδιάσει τη διδασκαλία του έτσι ώστε να απευθύνεται σε όλα τα είδη νοημοσύνης ή ακόμη καλύτερα αν είναι σε θέση να γνωρίζει τις ιδιαίτερες ικανότητες και κλίσεις των μαθητών της τάξης του τότε θα είναι σε θέση να απαιτεί και να προσβλέπει στις ανάλογες επιδόσεις, να βοηθά όπου χρειάζεται, να ενισχύει και να ενθαρρύνει όταν επιβάλλεται.
Υπάρχουν ειδικά σχεδιασμένα τεστ για τη μέτρηση τόσο του τύπου της μάθησης που χαρακτηρίζει το μαθητή όσο και για τη μέτρηση του είδους νοημοσύνης που έχει ο μαθητής προκειμένου να βοηθηθεί στον τύπο διδασκαλίας.
Πέρα από την πρακτική νοημοσύνη γίνεται λόγος ειδικά τα τελευταία χρόνια για τη συναισθηματική νοημοσύνη. Συναισθηματική νοημοσύνη είναι η νοημοσύνη του να μπορείς να αντιληφθείς τα συναισθήματα σου και τα συναισθήματα των άλλων. Πολύ σημαντική η συναισθηματική νοημοσύνη για τις διαπροσωπικές και ενδοπροσωπικές μαςσχέσεις.
Στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών παίζει πολύ σημαντικό ρόλο η συναισθηματική νοημοσύνη. Το συναίσθημα έχει σημασία για τη σκέψη. Τα συναισθήματα μπορούν να διακόπτουν την σκέψη γιατί είναι δυνατότερα από αυτήν. Άρα το να γνωρίζεις τα συναισθήματα σου και το να μπορείς να αντιληφθείς τα συναισθήματα των άλλων και ποιος μηχανισμός τα ενεργοποίησε είναι πολύ σημαντικό στην επικοινωνία σου με τους γύρω σου.
*Η Αριστονίκη Τρυφωνίδου-Θεοδοσίου είναι Υποψ. Διδάκτορας Σχολικής ψυχολογίας Msc Συμβουλευτική Ψυχολόγος Εικαστική Θεραπεύτρια Οικογενειακή θεραπεύτρια
Email aristonikit@yahoo.gr
Τηλ: 97-836335
Πηγή: foni-lemesos.com
