Μειώσεις συντάξεων αν δεν ληφθούν μέτρα
Η αύξηση της ανεργίας έχει οδηγήσει σε μεγάλη ανατροπή της αναλογίας εργαζομένων - συνταξιούχων. Εάν συνυπολογίσουμε ότι πολλοί δεν πληρώνουν εισφορές, τότε οι συνέπειες είναι οδυνηρές για τα Ταμεία
Από τα περίπου 34 δισ. που είναι ετησίως οι δαπάνες για τις συντάξεις, τα 16 δισ. καλύπτονται από κρατική επιχορήγηση και κοινωνικούς πόρους και τα 18 δισ. από εισφορές. Καμπανάκι για κατάρρευση του ασφαλιστικού συστήματος και νέες μειώσεις στις συντάξεις από το 2014 αν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα, χτυπάει το μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ και πρώην υπουργός Εργασίας Γιώργος Κουτρουμάνης.
Σε συνέντευξή του στην «Ε» αναφέρει ότι οι δαπάνες σε συντάξεις είναι 16 δισ. ετησίως, από τα 34 δισ. που αποτελούν τις δαπάνες της χώρας, ενώ η σχέση εργαζομένων προς συνταξιούχους τείνει να ανατραπεί, καθώς δίνονται περισσότερες από 2.700.000 συντάξεις, με τους εργαζομένους που εισφέρουν να είναι μόνο 3.600.000 άτομα, με το ρυθμό αυτό να μειώνεται περαιτέρω δραματικά.
Ο πρώην υπουργός Εργασίας μιλά συνολικά για το παρόν και το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος, για τη δυνατότητα λήψης νέων μέτρων από την τρικομματική κυβέρνηση, αλλά και την εμπειρία του από ένα δύσκολο υπουργείο κατά την κρισιμότερη περίοδο.
Τα προβλήματα του ΟΑΕΕ
* Το ΠΑΣΟΚ απέτρεψε τη ρύθμιση για μειώσεις κατά 35% στις συντάξεις του ΟΑΕΕ. Θεωρείτε ότι το θέμα μπορεί να επανέλθει από μεριάς της κυβέρνησης, όπως έγινε και με την αποπομπή Κικίλια;
* Πρόκειται για δύο διαφορετικά θέματα, που προφανώς δεν έχουν την ίδια βαρύτητα. Η ρύθμιση που προέβλεπε τη μείωση των συντάξεων του ΟΑΕΕ θα οδηγούσε σε μια μεγάλη ανατροπή για τις νέες συντάξεις του π. ΤΕΒΕ, χωρίς παράλληλα να αντιμετωπίζει το μεγάλο οικονομικό πρόβλημα του ΟΑΕΕ. Ζητήσαμε λοιπόν την απόσυρση της διάταξης και προτείναμε ισοδύναμο μέτρο, έτσι ώστε να καλυφθούν τα 25 εκατ. ευρώ που ήταν το προσδοκώμενο όφελος.
Το θέμα έχει λήξει για μας, και δεν θεωρούμε προσωρινού χαρακτήρα την απόσυρση της διάταξης. Εξάλλου με ρύθμιση που είχαμε ψηφίσει το καλοκαίρι του 2010 (Ν. 3863) και άρχισε η εφαρμογή από 1/1/2013, για τα έτη ασφάλισης που συμπληρώνονται από την ημερομηνία αυτή και μετά, το ποσοστό αναπλήρωσης, δηλαδή ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων είναι ίδιος σε όλα τα Ταμεία.
Αρα δεν υπάρχει λόγος για μια νέα βίαιη αναπροσαρμογή, μετά και τις μεγάλες μειώσεις που έχουν γίνει στις μεσαίες και υψηλότερες συντάξεις όλων των Ταμείων και του ΟΑΕΕ.
Η αλλαγή του διοικητή του ΟΑΕΔ, όπως και άλλες παρόμοιες αλλαγές, είναι άλλου μεγέθους ζήτημα.
Πρέπει να αποκτήσουμε νέα κουλτούρα για τη στελέχωση των οργανισμών και τέτοιες πρακτικές δεν βοηθούν.
Η αξιολόγηση των στελεχών -και η τοποθέτησή τους σε θέσεις ευθύνης με καθαρά αξιοκρατικά κριτήρια- είναι η σωστή και θα έπρεπε να είναι και η αυτονόητη επιλογή.
Ειδικότερα όταν πρόκειται για μια κυβέρνηση που στηρίζεται από 3 κόμματα, είναι και μια ευκαιρία να ξεπεραστούν παλαιοκομματικές και κομματικές πρακτικές.
* Ο ΟΑΕΕ όμως έχει τεράστιο πρόβλημα εσόδων και ρευστότητας, κοινώς «δεν βγαίνει» κατά γενική ομολογία. Θεωρείτε ότι μια μείωση στις συντάξεις είναι εφικτή;
* Ο ΟΑΕΕ έχει όντως πρόβλημα, όπως και άλλα Ταμεία. Παρά τις μειώσεις που έχουν γίνει στις συντάξεις, το πρόβλημα παραμένει μεγάλο λόγω της ύφεσης και των «λουκέτων» που έχουν μπει σε πολλές επιχειρήσεις και τη μείωση της εισπραξιμότητας. Δεν μπορούμε να πάμε σε νέες μειώσεις στις συντάξεις. Πρέπει να δούμε το θέμα των εσόδων και της στήριξης του Ταμείου, ειδικότερα σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία.
Πιστεύω ότι μπορεί να βελτιωθεί η εισπραξιμότητα με κινήσεις που θα έχουν στόχο να εντάξουν όσο το δυνατόν περισσότερους επαγγελματίες στην πληρωμή των τρεχουσών εισφορών και υποχρεώσεων.
* Η εικόνα στο Ασφαλιστικό δεν είναι και η καλύτερη. Ολα τα δημοσιονομικά μεγέθη έχουν επιδεινωθεί. Πιστεύετε ότι η παρούσα κυβέρνηση μπορεί να αντέξει τέτοιο φορτίο; Δηλαδή νέες περικοπές;
* Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετική η κατάσταση. Το Ασφαλιστικό είναι ένα υποσύστημα του οικονομικού συστήματος και επηρεάζεται άμεσα από τις συνθήκες που επικρατούν στην πραγματική οικονομία. Το μέλλον των συντάξεων είναι απόλυτα συνδεδεμένο με το μέλλον της χώρας και της οικονομική της κατάστασης.
Χωρίς θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, ενίσχυση της απασχόλησης και παραγωγής νέου πλούτου για τη χώρα, χωρίς λύσεις στο μεγάλο πρόβλημα της φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής δεν υπάρχει λύση και στο μεγάλο πρόβλημα των Ταμείων.
Από τα περίπου 34 δισ. ευρώ που είναι οι δαπάνες ετησίως για τις συντάξεις, τα 16 δισ. καλύπτονται από κρατική επιχορήγηση και κοινωνικούς πόρους και τα υπόλοιπα 18 δισ. από εισφορές. Η τεράστια αύξηση της ανεργίας έχει οδηγήσει σε μεγάλη ανατροπή της αναλογίας εργαζομένων-συνταξιούχων.
Σήμερα οι εργαζόμενοι συνολικά στη χώρα (μισθωτοί, αυτοαπασχολούμενοι, αγρότες) είναι περίπου 3.600.000 και οι συνταξιούχοι ξεπερνούν τα 2.700.000. Εάν συνυπολογίσουμε και το γεγονός ότι πολλοί δεν πληρώνουν τις εισφορές, το πρόβλημα γίνεται ακόμη μεγαλύτερο. Οι συνέπειες της κρίσης είναι οδυνηρές για τα Ταμεία και το κοινωνικό κράτος συνολικά.
Είναι γεγονός ότι η συνέχιση αυτής της πορείας μετά το 2014 θα οδηγήσει σε νέα αδυναμία των Ταμείων και επαναφορά του σεναρίου για νέες μειώσεις στις συντάξεις.
Πάντως με τον τελευταίο ασφαλιστικό νόμο (3863/2010) δημιουργήσαμε τις βάσεις ενός νέου ασφαλιστικού συστήματος και είμαι βέβαιος ότι μπορεί να υπάρξει βιώσιμη προοπτική και για τα Ταμεία, εάν η χώρα βγει από την ύφεση και βρεθεί ξανά σε τροχιά ανάπτυξης.
Αυτή η προσπάθεια γίνεται με πολλές θυσίες για τους πολίτες, αλλά πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε. Ετσι μόνο θα αποτρέψουμε μια επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης των Ταμείων και θα δοθεί η δυνατότητα να θεραπεύσουμε σταδιακά αδικίες κυρίως για τους ασθενέστερους οικονομικά συμπολίτες μας.
* Με δεδομένη τη θέση Σαμαρά, ότι δεν θα γίνουν άλλες μειώσεις σε κοινωνικές παροχές, πιστεύετε ότι η παρούσα κυβέρνηση μπορεί να αντέξει τέτοιο φορτίο; Δηλαδή, νέες περικοπές;
* Η θέση αυτή και η δέσμευση δεν είναι μόνο του πρωθυπουργού, του κ. Σαμαρά, αλλά και των δύο άλλων πολιτικών αρχηγών, των κ.κ. Βενιζέλου και Κουβέλη, των κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση.
Οι αντοχές της κοινωνίας και της οικονομίας έχουν εξαντληθεί. Νέες περικοπές δεν μπορούν να περάσουν (και σωστά) από τη Βουλή, και αυτό πρέπει να το συνειδητοποιήσουν οι Ευρωπαίοι εταίροι μας.
Οι πολίτες έχουν κάνει αιματηρές θυσίες, η χώρα έχει πετύχει μέσα από τις θυσίες αυτές τη μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή που έγινε ποτέ, αλλά μέχρις εδώ.
Πρέπει να καταλάβουν όλοι, μέσα και έξω από την Ελλάδα, ότι τώρα είναι η ώρα της αντιστροφής της πορείας και να βοηθήσουν. Ο φαύλος κύκλος των περιοριστικών μέτρων και της ύφεσης πρέπει να σταματήσει.
Οι αλλαγές θέλουν συνέχεια
* Ως υφυπουργός αρμόδιος για το Ασφαλιστικό και στη συνέχεια ως υπουργός βάλατε τις βάσεις για πολλές αλλαγές, όπως πάταξη των κυκλωμάτων στα φάρμακα κ.λπ. Τώρα που τα μέτρα αυτά φαίνεται να αποδίδουν, αλλά δεν είστε στις κυβερνητικές επάλξεις, αισθάνεστε δικαιωμένος;
* Εγιναν πράγματι πολλές αλλαγές εκείνη την περίοδο, που είχαν ως αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, τη δραστική μείωση των φαρμακευτικών και άλλων δαπανών. Βρέθηκαν, όμως, στη σκιά των δύσκολων και επώδυνων αποφάσεων που κληθήκαμε να πάρουμε μπροστά στην ανάγκη μιας βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής. Μειώθηκαν συντάξεις, μισθοί, εργασιακά δικαιώματα. Καταφέραμε όμως να αποτρέψουμε το χειρότερο.
Η πραγματική χρεοκοπία για τη χώρα και τους πολίτες θα ήταν την ημέρα που δεν θα μπορούσαμε να πληρώσουμε μισθούς και συντάξεις. Ενας εφιάλτης που τον έζησα για 2,5 χρόνια. Αυτό το αποτρέψαμε με μεγάλες θυσίες του ελληνικού λαού. Για να έχουμε τη δυνατότητα σήμερα να παλεύουμε με ακέραιες τις ελπίδες. Από την άποψη αυτή αισθάνομαι δικαιωμένος.
Οι διαρθρωτικές αλλαγές που ξεκινήσαμε σε αυτό το υπουργείο ήταν πολλές και πιστεύω σημαντικές. Θα αισθανθώ περισσότερο δικαιωμένος, εάν ολοκληρωθούν.
Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, η απογραφή όλων των συνταξιούχων και η αξιοποίηση της ηλεκτρονικής βάσης για τον έλεγχο των συντάξεων, η στήριξη και αποτελεσματική λειτουργία των κέντρων πιστοποίησης αναπηρίας, αλλά και του ΕΟΠΥΥ, που ήταν αποτέλεσμα της ενοποίησης των κλάδων υγείας, το «εργόσημο», το πρόγραμμα της κατ' οίκον φροντίδας, η ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας, η εφαρμογή της κάρτας εργασίας, το κέντρο ενημέρωσης των πολιτών και πολλά άλλα που είναι έργα υψηλής προστιθέμενης αξίας, δεν πρέπει να εγκαταλειφθούν.
* Αλλά με τα δύο Μνημόνια έγιναν τεράστιες περικοπές στις συντάξεις.
* Νομίζω ότι απάντησα ήδη στο ερώτημα αυτό. Είναι αλήθεια ότι το υπουργείο Εργασίας ήταν πάντα ένα από τα δύσκολα υπουργεία. Δεν σας κρύβω όμως ότι πολλές φορές ζήλεψα τους προκατόχους μου στο υπουργείο αυτό πριν από την κρίση, όταν μπορούσαν να ασκήσουν πολιτική, χωρίς να βιώνουν αυτή την καταιγίδα που βιώσαμε εμείς. Είναι πολύ δυσάρεστο να υποχρεώνεσαι σε περικοπές συντάξεων, αλλά θα ήταν πολύ χειρότερο να οδηγηθείς σε αναστολή πληρωμών.
