Πάσχα στο Άγιον Όρος δεν σημαίνει μια απλή θρησκευτική τελετουργία, αλλά συμπύκνωση και συγκεφαλαίωση όλου του χρόνου και σύνολης της ζωής. Της κοινωνίας του Θεού με τον άνθρωπο, και του ανθρώπου με τον Θεό.
Το Πάσχα στην Αθωνική Πολιτεία δεν θυμίζει σε τίποτα το Πάσχα των κοσμικών. Δεν υπάρχουν βεγγαλικά, χοροί, ούτε ο παραδοσιακός οβελίας.
Στον Άθω το Πάσχα γιορτάζεται μακριά από κοσμικότητες και πυροτεχνήματα, με ολονύκτιες Ακολουθίες που συνεγείρουν τις ψυχές. Άλλωστε η Ανάσταση είναι ο θεμέλιος λίθος του μοναχικού βίου. Η ζωή των μοναχών είναι ένας συνεχής Σταυρός και μια πρόγευση της Αναστάσεως του Χριστού, από αυτήν εδώ την ζωή.
Εδώ διασώζεται για πάνω από χίλια χρόνια η πεμπτουσία της ορθόδοξης εκκλησιαστικής ζωής. Μέσα σε μία άκρως κατανυκτική ατμόσφαιρα, εικόνες, λόγοι και ψαλμωδίες ευφραίνουν όχι μόνο τα σωματικά μάτια, αλλά και τα «μάτια» της ψυχής.
Το τελετουργικό, που παραμένει αμετάβλητο στο πέρασμα των αιώνων, καθιστά μοναχούς και προσκυνητές κοινωνούς του Θείου Δράματος, του μυστηρίου του θανάτου, της Ανάστασης, της αιώνιας ζωής.
Στο Περιβόλι της Παναγίας, το πρώτο χαρμόσυνο μήνυμα, ότι δηλαδή ο λίθος από τον τάφο του Ιησού έχει κυλιστεί, έρχεται το πρωί το Μεγάλου Σαββάτου. Η αποκαλούμενη «πρώτη Ανάσταση» όμως είναι μόνο το ξεκίνημα της εορτής και όχι η ολοκλήρωσή της.
Η κορύφωση των εορτασμών ξεκινά μόλις το σκότος αντικαθίσταται από το Αναστάσιμο φως που έρχεται και στο Όρος από τον Πανάγιο Τάφο. Ο ηγούμενος κάθε Μονής μοιράζει σε όλους το φως μόλις ακούγεται το «δεύτε λάβετε φως». Το Χριστός Ανέστη ψέλνεται έξω από το Καθολικό υπό τους ήχους των ταλάντων που ηχούν χαρμόσυνα.
«Ὅτι Χριστὸς ἀνέστη τὸν θάνατον πατήσας καὶ τοὺς νεκροὺς ἐγείρας, λαοί, ἀγαλλιᾶσθε. ῍Ω Πάσχα τὸ μέγα, καὶ ἱερώτατον Χριστέ· ὤ σοφία καὶ Λόγε, τοῦ Θεοῦ καὶ δύναμις· δίδου ἡμῖν ἐκτυπώτερον, σοῦ μετασχεῖν, ἐν τῇ ἀνεσπέρῳ, ἡμέρᾳ τῆς βασιλείας σου».
Στη συνέχεια όλοι επιστρέφουν στο Καθολικό για να ολοκληρωθεί η λειτουργία της Ανάστασης. Αμέσως μετά, μοναχοί και προσκυνητές μετακινούνται στην τράπεζα της μονής για το πρώτο μη νηστίσιμο γεύμα μετά από νηστεία 40 ημερών. Ψάρι χόρτα κρασί και κόκκινα αυγά βρίσκονται ήδη στα τραπέζια.
Η ατμόσφαιρα είναι πλέον χαρούμενη: τάλαντα και καμπάνες σημαίνουν για να δώσουν το χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης.
Ο εορτασμός όμως δεν τελειώνει την Κυριακή του, Πάσχα όπως γίνεται έξω από το Άγιο Όρος. Τη δεύτερη ημέρα στο Πρωτάτο γίνεται με βυζαντινή μεγαλοπρέπεια συνοδεία ιερέων και επισκόπου του Αγίου Όρους η μεγάλη λιτανεία της θαυματουργής εικόνας «Άξιον Εστί» η οποία διαρκεί πέντε ώρες. Η λιτανεία περνάει από τα κονάκια και τα κελλιά των μοναχών, οι οποίοι υποδέχονται την εικόνα με τιμές και παράλληλα προσφέρουν εδέσματα για να κεραστούν οι επισκέπτες του Αγίου Όρους.
Στον Άθω το Πάσχα εορτάζεται μυστικά στα βάθη των καρδιών. Οι μοναχοί προετοιμασμένοι με τη νηστεία και την προσευχή ψάλλουν το «Χριστός Ανέστη» δοξολογικά και ευχαριστιακά. Ο Χριστός δεν είναι του παρελθόντος, της ιστορίας και της θρησκείας αλλά της καρδιάς τους. Η αιώνια αγωνία υποχωρεί και η Ανάσταση δίνει ανάταση και αναψυχή.
Με την Ανάστασή του ο Χριστός χαρίζει αληθινή χαρά, ειρήνη στον ανειρήνευτο άνθρωπο, ζωή και ελπίδα στα πολλά αδιέξοδα, βεβαιότητα χαράς ουράνιας. Οι Χριστιανοί επί ένα σαρανταήμερο λέγοντας «Χριστός Ανέστη» και απαντώντας «Αληθώς Ανέστη» ομολογούν την πίστη στην Ανάσταση. Το φιλί της αγάπης, στο πρώτο «Χριστός Ανέστη» τη νύχτα της Αναστάσεως, μαρτυρεί την αγάπη του αναστάντος Χριστού στον κόσμο. Σημαίνει κατάργηση της εχθρότητας, της αντιπαλότητας, της αδιαλλαξίας. Ας αφήσουμε λοιπόν στη λήθη κάθε διαφορά, πικρία και ψυχρότητα. Ας αφήσουμε το «ανέσπερον φως» να λάμψει στις ψυχές μας.
