Όταν βρίσκεσαι σε κάποια δοκιµασία και την υποφέρης ευχάριστα, πρόσεχε καλά να µη νικηθής ποτέ από τον διάβολο ή από την αγάπη του εαυτού σου και επιθυµήσης να ελευθερωθής από αυτό. Γιατί από αυτό θα πάθης δύο µεγάλες ζηµίες· η µία είναι, ότι αν και αυτή η επιθυµία προς το παρόν δεν θα σου στερήση την αρετή της υποµονής, όµως σιγά σιγά θα σε φέρη στην κατάστασι της ανυποµονησίας· η άλλη είναι το ότι η υποµονή σου θα γίνη ελλιπής, αφού θα χάσης τους µισθούς και τις αµοιβές τους οποίους δίνει ο Θεός, µόνον το διάστηµα εκείνο το χρονικό, κατά το οποίο εσύ υποφέρεις. ∆ιότι, αν δεν επιθυµούσες εσύ την ελευθερία, αλλά σε όλες τις δοκιµασίες αφιέρωνες τον εαυτό σου στην θεϊκή αγαθότητα, αν και η δοκιµασία εκείνη που υπέφερες έµπρακτα, µπορεί να διαρκούσε µία ώρα ή και λιγότερο, παρ’ όλα αυτά ο Θεός µπορούσε να την θεωρήση ως µία θεραπεία που διήρκεσε πολύ µεγάλο χρονικό διάστηµα.
Γι’ αυτό σε όλα τα πράγµατα πρέπει να κρατάς τις επιθυµίες σου µακριά από το δικό σου θέληµα, και να τις αντικρύζης απλά όλες και καθαρά µε µόνο τον αληθινό τους σκοπό, που είναι το θέληµα του Θεού. Έτσι µε τον τρόπο αυτόν και αυτές θα είναι δίκαιες και ορθές, και εσύ σε κάθε αντίθετο συµβάν θα είσαι αναπαυµένος και θα µένης ήσυχος.
∆ιότι, επειδή τίποτε δεν µπορεί να συµβή χωρίς το θέληµα του Θεού, και σύ δεν θέλεις τίποτε άλλο, παρά το θέληµα του Θεού, είναι φανερό ότι θα φθάσης στο σηµείο να θέλης και να έχης όλη σου την επιθυµία, όπου κι αν συµβή σε κάθε καιρό. Αυτό όµως που λέµε, ότι θέλει ο Θεός, δεν εννοείται για τις αµαρτίες τις δικές σου ή των άλλων, επειδή ο Θεός δεν τις θέλει, ούτε σύµφωνα µε το προηγούµενό του θέληµα, ούτε µε το επόµενο, όπως θεολογεί ο θείος ∆αµασκηνός81, αλλά εννοείται για κάθε παιδεία και τιµωρία που προέρχεται από τις αµαρτίες µας ή από κάτι άλλο. Αυτή η δοκιµασία και η θλίψις, µε το να ονοµάζεται σταυρός, είναι τόσο αγαπητή στον Θεό, ώστε µε αυτήν ευεργετεί µερικές φορές και αυτούς τους δικούς του και τους αγαπηµένους του φίλους.
Εκπληρώνεται ακόµη µε αυτή το επόµενό του θέληµα, το οποίο είναι πάντοτε δίκαιο και ωφέλιµο για µας, κατά τον άγιο ∆αµασκηνό (βλέπε και στο λθ΄ κεφάλαιο).
Εκείνο πάλι που λέω εδώ, να υποµένης δηλαδή κάθε θλίψι και δοκιµασία, εννόησέ το για εκείνο που παραµένει σε µας και είναι αρεστό στον Θεό να το υποφέρουµε· δηλαδή αφού πρώτα χρησιµοποιήσουµε εκείνα τα µέσα που επιτρέπονται για να ελευθερωθούµε από αυτό, (όπως είναι η προσευχή και το να µη δίνουµε εµείς αιτία, το να µην µπούµε σε πειρασµό και άλλα παρόµοια)· όµως και αυτά τα µέσα πρέπει να τα χρησιµοποιούµε όπως θέλει και όπως προστάσσει ο Θεός, που τα ώρισε για την υπηρεσία µας· δηλαδή, διότι αυτός θέλει έτσι να τα χρησιµοποιούµε και όχι σύµφωνα µε την δική µας προσπάθεια και το δικό µας θέληµα, ούτε επειδή επιθυµούµε περισσότερο να ελευθερωθούµε από εκείνες τις ενοχλητικές καταστάσεις και δοκιµασίες, αλλά να τα χρησιµοποιούµε για υπηρεσία και ευαρέστησι του Θεού.
*** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** ***
81 Βιβλ. Α΄ της Ορθοδόξου Πϊστεως κεφ. µε΄. Σύµφωνα µε τους θεολόγους υπάρχουν δύο θελήµατα του Θεού· προηγούµενο και επόµενο. Και σύµφωνα µε το προηγούµενο θέληµα, το οποί λέγεται και ευδοκία και προέχεται από τον Θεό, κατά τον ιερό ∆αµασκηνό, επιθυµεί ο Θεός όχι µόνον όλα τα καλά και την σωτηρία των ανθρώπων, αλλά και τις αµοιβές των καλών, τόσο των προσκαίρων όσο και των αιωνίων. Κατά δε το επόµενον θέληµα, που λέγετι και παραχώρησις, και προέρχεται από την δική µας αιτία, θέλει ο Θεός τις τιµωρίες όλων των κακιών, τόσο των προσκαίρων όσο και των αιωνίων. Και αυτή η αιώνια κόλασις, σύµφωνα µε τον άγιο Μαρκο Εφέσου,συµφέρει στους κολαζοµένους και ωφέλιµη είναι, διότι είναι εκκοπή του κακού και εκπλήρωσις της θείας δικαιοσύνης. Τα δε αληθινα κακά, δηλαδή τις αµαρτίες, δεν τις θέλει ο Θεός ούτε κατά το προηγούµενο θέληµα, ούτε κατά το επόµενο, διότι αυτές είναι γέννηµα µόνον της κακής προαιρέσεως των λογικών κτισµάτων.