Κείμενο της καθηγήτριας Ψυχολογίας
του Πανεπιστημίου Αθηνών κ
υρίας Αναστασίας Καλαντζή – Αζίζι.
Από το βιβλίο της καθηγήτριας
“Πρώτες βοήθειες για την ψυχική υγεία”
Ο αρνητικός τρόπος σκέψης εξασθενεί όσο προχωρά η θεραπεία. Στο μεσοδιάστημα αυτό καλό θα είναι να έχεις υπ’ όψιν σου τα εξής:
- Μην θέτεις δύσκολους στόχους και μην αναλαμβάνεις μερίδιο ευθύνης μεγαλύτερο από αυτό που σου αναλογεί.
- Να ‘σπας’ μεγάλα καθήκοντα σε μικρότερα και να θέτεις προτεραιότητες. Ό,τι καταφέρνεις είναι σημαντικό.
- Προσπάθησε να είσαι με άλλους ανθρώπους και βρες κάποιον που θα μπορείς να εμπιστεύεσαι. Είναι καλύτερο από το να είσαι μόνος.
- Να συμμετέχεις σε δραστηριότητες που ίσως σε κάνουν να νιώσεις καλύτερα.
- Η ήπια σωματική άσκηση, μία ταινία στον κινηματογράφο, ένας ποδοσφαιρικός αγώνας, η συμμετοχή σε θρησκευτικές, κοινωνικές ή άλλες δραστηριότητες μπορεί να σε βοηθήσουν.
- Η διάθεσή σου θα βελτιωθεί σταδιακά, όχι αμέσως. Θα σου πάρει χρόνο να νιώσεις καλύτερα.
- Συνιστάται να αναβάλλεις σημαντικές αποφάσεις, μέχρι να περάσει η κατάθλιψη. Πριν αποφασίσεις να κάνεις μία σημαντική αλλαγή -π.χ. αλλαγή δουλειάς, γάμος, διαζύγιο- συζήτησέ το με ανθρώπους που σε γνωρίζουν καλά ώστε να έχεις μία περισσότερο αντικειμενική εικόνα της κατάστασης.
- Σπάνια οι άνθρωποι “ξεφεύγουν μονομιάς” από την κατάθλιψη. Μπορούν όμως να αισθάνονται όλο και καλύτερα, κάθε μέρα που περνά.
- Να θυμάσαι ότι ο ρεαλιστικός τρόπος σκέψης θα αντικαταστήσει τον αρνητικό, ο οποίος είναι μέρος της κατάθλιψης.
- Άσε την οικογένεια και τους φίλους σου να σε βοηθήσουν.
- Να θυμάσαι: η κατάθλιψη σε κάνει να έχεις αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό σου, τον κόσμο, το μέλλον, τους ανθρώπους που βρίσκονται στη ζωή σου. Οι αρνητικές σκέψεις δεν είναι ρεαλιστικός τρόπος να σκέφτεσαι τα πράγματα. Είναι σαν να βλέπεις τον εαυτό σου, τον κόσμο και το μέλλον μέσα από μία ομίχλη αρνητισμού. Μην δέχεσαι τις αρνητικές σου σκέψεις σαν αληθινές. Είναι μέρος της κατάθλιψης και θα εξαφανιστούν όταν η κατάθλιψή σου ανταποκριθεί στη θεραπεία. Αν η αρνητική και χωρίς ελπίδα οπτική που έχεις για το μέλλον σε οδηγήσει σε σοβαρές σκέψεις αυτοκτονίας, να μιλήσεις οπωσδήποτε στον ειδικό που σε παρακολουθεί και να ζητήσεις τη βοήθειά του. Η αυτοκτονία θα είναι μία μη αναστρέψιμη πράξη που θα βασίζεται στις μη ρεαλιστικές απαισιόδοξες σκέψεις σου. Κάνε μία λίστα με τηλέφωνα συγγενών και φίλων που εμπιστεύεσαι, γιατρών και θεραπευτών, γραμμών SOS, και επικοινώνησε αμέσως μόλις αρχίσεις και σκέφτεσαι το ενδεχόμενο να βάλεις τέλος στην ζωή σου.
- Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να έχεις μία σωστή εξέταση και διάγνωση από κάποιον ειδικό, και να ακολουθήσεις την κατάλληλη θεραπεία. Ίσως πιστεύεις ότι μπορείς να αντιμετωπίσεις μόνος την κατάθλιψη από την οποία πάσχεις. Αυτό είναι αλήθεια ότι μπορεί να συμβεί. Ωστόσο είναι σημαντικό να γνωρίζεις τα εξής:
-Η θεραπεία, νωρίς, μπορεί να προλάβει την κατάθλιψη από το να γίνει σοβαρή ή χρόνια.
- Ο κίνδυνος για αυτοκτονία είναι μεγαλύτερος στους ανθρώπους που δεν έχουν κάποιας μορφής θεραπεία. Με την θεραπεία οι σκέψεις αυτοκτονίας αντιμετωπίζονται ασφαλέστερα.
- Όταν κρίνεται απαραίτητη η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής, η φαρμακευτική θεραπεία συνήθως φέρει βελτίωση από τον πρώτο μήνα.
- Η θεραπεία μπορεί να προλάβει νέα επεισόδια κατάθλιψης.
Πως μπορούν η οικογένεια και οι φίλοι να βοηθήσουν τον δικό τους άνθρωπο που πάσχει από κατάθλιψη;
Το πιο σημαντικό που μπορείς να κάνεις για τον δικό σου άνθρωπο που πάσχει από κατάθλιψη είναι να τον βοηθήσεις να έχει μία σωστή εξέταση και διάγνωση από κάποιον ειδικό και να ακολουθήσει την κατάλληλη θεραπεία. Αυτό μπορεί να συμπεριλαμβάνει το να τον ενθαρρύνεις να παραμείνει στη θεραπεία μέχρι τα συμπτώματα να αρχίσουν να υποχωρούν (μέσα σε μερικές εβδομάδες), ή να αναζητήσει εναλλακτική θεραπεία αν δεν σημειώνεται βελτίωση. Σε ορισμένες περιπτώσεις ίσως χρειαστεί να συνοδεύσεις τον άνθρωπό σου στον ειδικό. Σε περιπτώσεις που γίνεται συνδυασμός ψυχοθεραπείας και χορήγησης φαρμάκων, ίσως χρειαστεί να παρακολουθείς αν λαμβάνει σωστά την φαρμακευτική του αγωγή, και ίσως να τον ενθαρρύνεις να ακολουθήσει τις οδηγίες του θεραπευτή που αφορούν τη χρήση αλκοόλ, όσο διάστημα λαμβάνει τα φάρμακα.
Επίσης ιδιαίτερα σημαντικό είναι να προσφέρεις συναισθηματική στήριξη. Αυτό σημαίνει να δείχνεις κατανόηση, υπομονή, να προσφέρεις στοργή και κουράγιο. Να συζητάς μαζί του και να τον ακούς προσεχτικά. Μην υποτιμάς τα αισθήματα που εκδηλώνει, αλλά τόνιζε τα πραγματικά γεγονότα και πρόσφερέ του ελπίδα. Βοήθησέ το όταν διαπιστώνεις ότι κάνει αρνητικές σκέψεις να τις αναγνωρίζει ως τέτοιες και στη συνέχεια να προσπαθεί να τις αντικρούσει προτείνοντας στον εαυτό του εναλλακτικές ακόμα και αν δεν πείθεται από αυτές.
Μην αγνοείς ενδείξεις που φανερώνουν σκέψεις για αυτοκτονία, και αν υπάρχουν μην αμελήσεις να τις αναφέρεις οπωσδήποτε στον θεραπευτή που τον παρακολουθεί.
Προσκάλεσέ τον σε περιπάτους, εξόδους, στον κινηματογράφο και σε άλλες δραστηριότητες. Να επιμένεις με ευγενικό και διακριτικό τρόπο όταν αρνείται τις προτάσεις σου.
Πρότρεψε τον να συμμετέχει σε δραστηριότητες που ξέρεις ότι στο παρελθόν του προσέφεραν ευχαρίστηση, όπως χόμπι, σπορ, θρησκευτικές ή πολιτιστικές δραστηριότητες αλλά μην τον πιέζεις να επιχειρήσει πολλά σε μικρό χρονικό διάστημα.
Το άτομο που πάσχει από κατάθλιψη χρειάζεται ψυχαγωγία και συντροφιά, αλλά όταν υπάρχουν πολλές απαιτήσεις μπορεί να αυξηθούν τα αισθήματα αποτυχίας που νιώθει. Μην τον κατηγορείς ότι προσποιείται τον άρρωστο ή ότι τεμπελιάζει, και μην περιμένεις να συνέλθει από την μία στιγμή στην άλλη.
Με τη θεραπεία οι περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη, τα πάνε καλύτερα. Μην το ξεχνάς αυτό, και καθησύχαζε το ότι με την πάροδο του χρόνου, και τη βοήθεια που δέχεται θα νιώσει καλύτερα.
